ქაცვის ნაყოფის კაროტინოიდების ექსტრაქციის „მწვანე“ მიდგომები და მათი როლი ოფთალმოლოგიაში
ჩამოტვირთვები
Hippophae rhamnoides L. წარმოადგენს ღირებულ სამკურნალო მცენარეს, რომლის ნაყოფი გამოირჩევა ბიოაქტიური ნაერთების მდიდარი შემცველობით. წინამდებარე კვლევის მიზანი იყო H. rhamnoides L.-ის ნაყოფიდან კაროტინოიდების ექსტრაქციის ოპტიმიზაცია „მწვანე ტექნოლოგიების“ (ულტრაბგერითი აბაზანა და ზონდი) გამოყენებით, აგრეთვე შრობის სხვადასხვა მეთოდის (ატმოსფერული, ვაკუუმი და ლიოფილიზაცია) გავლენის შეფასება კაროტინოიდების შემცველობასა და ანტიოქსიდანტურ აქტივობაზე. კვლევის ობიექტს წარმოადგენდა დასავლეთ საქართველოში ველურად გავრცელებული H. rhamnoides L.-ის ნაყოფი. კაროტინოიდების რაოდენობრივი განსაზღვრა განხორციელდა სპექტროფოტომეტრიული მეთოდით, ხოლო ანტიოქსიდანტური აქტივობა შეფასდა DPPH რადიკალის შებოჭვის მეთოდით. კვლევის შედეგებმა აჩვენა, რომ ულტრაბგერითი ზონდით ექსტრაქცია უზრუნველყოფს კაროტინოიდების მაღალ გამოსავლიანობას (1,564–3,363 მგ/გ მშრალ მასაზე), რაც მნიშვნელოვნად აღემატება კლასიკური მეთოდით მიღებულ მაჩვენებლებს (1,111–2,944 მგ/გ). დადგინდა კორელაცია კაროტინოიდების კონცენტრაციასა და ანტიოქსიდანტურ აქტივობას შორის. კერძოდ, კაროტინოიდების მაღალი შემცველობა (ახალციხე, 3,363 მგ/გ) უზრუნველყოფს DPPH რადიკალის 50%-იან ინჰიბირებას ნიმუშის შედარებით ნაკლები რაოდენობით (2,881 მგ). შრობის მეთოდებს შორის, ლიოფილიზაციამ (2,689 მგ/გ) და ვაკუუმით შრობამ (2,481 მგ/გ) გამოავლინა უპირატესობა კაროტინოიდების შემცველობისა და ანტიოქსიდანტური აქტივობის შენარჩუნებაში ატმოსფერულ შრობასთან შედარებით (1,778 მგ/გ). დასკვნის სახით, „მწვანე ტექნოლოგიების“ გამოყენება ეფექტურია ბიოაქტიური ნაერთების მისაღებად, რაც ხელს უწყობს მათ გამოყენებას ოფთალმოლოგიაში, განსაკუთრებით თვალის ზედაპირული დაზიანებების რეგენერაციისთვის. მიღებული მონაცემები საფუძველს ქმნის შემდგომი in vitro და in vivo კვლევებისთვის.
Hippophae rhamnoides L. წარმოადგენს ღირებულ სამკურნალო მცენარეს, რომლის ნაყოფი გამოირჩევა ბიოაქტიური ნაერთების მდიდარი შემცველობით. წინამდებარე კვლევის მიზანი იყო H. rhamnoides L.-ის ნაყოფიდან კაროტინოიდების ექსტრაქციის ოპტიმიზაცია „მწვანე ტექნოლოგიების“ (ულტრაბგერითი აბაზანა და ზონდი) გამოყენებით, აგრეთვე შრობის სხვადასხვა მეთოდის (ატმოსფერული, ვაკუუმი და ლიოფილიზაცია) გავლენის შეფასება კაროტინოიდების შემცველობასა და ანტიოქსიდანტურ აქტივობაზე. კვლევის ობიექტს წარმოადგენდა დასავლეთ საქართველოში ველურად გავრცელებული H. rhamnoides L.-ის ნაყოფი. კაროტინოიდების რაოდენობრივი განსაზღვრა განხორციელდა სპექტროფოტომეტრიული მეთოდით, ხოლო ანტიოქსიდანტური აქტივობა შეფასდა DPPH რადიკალის შებოჭვის მეთოდით. კვლევის შედეგებმა აჩვენა, რომ ულტრაბგერითი ზონდით ექსტრაქცია უზრუნველყოფს კაროტინოიდების მაღალ გამოსავლიანობას (1,564–3,363 მგ/გ მშრალ მასაზე), რაც მნიშვნელოვნად აღემატება კლასიკური მეთოდით მიღებულ მაჩვენებლებს (1,111–2,944 მგ/გ). დადგინდა კორელაცია კაროტინოიდების კონცენტრაციასა და ანტიოქსიდანტურ აქტივობას შორის. კერძოდ, კაროტინოიდების მაღალი შემცველობა (ახალციხე, 3,363 მგ/გ) უზრუნველყოფს DPPH რადიკალის 50%-იან ინჰიბირებას ნიმუშის შედარებით ნაკლები რაოდენობით (2,881 მგ). შრობის მეთოდებს შორის, ლიოფილიზაციამ (2,689 მგ/გ) და ვაკუუმით შრობამ (2,481 მგ/გ) გამოავლინა უპირატესობა კაროტინოიდების შემცველობისა და ანტიოქსიდანტური აქტივობის შენარჩუნებაში ატმოსფერულ შრობასთან შედარებით (1,778 მგ/გ). დასკვნის სახით, „მწვანე ტექნოლოგიების“ გამოყენება ეფექტურია ბიოაქტიური ნაერთების მისაღებად, რაც ხელს უწყობს მათ გამოყენებას ოფთალმოლოგიაში, განსაკუთრებით თვალის ზედაპირული დაზიანებების რეგენერაციისთვის. მიღებული მონაცემები საფუძველს ქმნის შემდგომი in vitro და in vivo კვლევებისთვის.
Downloads
ლაგაზიძე დ. , ქუთათელაძე გ., ორჯონიკიძე მ., ბაკურიძე ა. (2023) ტექნოლოგიის გავლენა ქაცვის ზეთის გამოსავლიანობასა და ხარისხის მაჩვენებლებზე Vol. 5 Issue 2,Doi: https://doi.org/10.52340/jecm
Tie F, Dong Q, Zhu X, Ren L, Liu Z, Wang Z, Wang H, Hu N. (2024) Optimized extraction, enrichment, identification and hypoglycemic effects of triterpenoid acids from Hippophae rhamnoides L pomace. Food Chem. 1;457:140143. doi: 10.1016/j.foodchem.2024.140143. Epub 2024 Jun 16. PMID: 38901339.
Kim, S., Lee, J., Son, H., Lee, K. H., Chun, Y., Lee, J. H., Lee, T., & Yoo, H. Y. (2024). Improvement in Natural Antioxidant Recovery from Sea Buckthorn Berries Using Predictive Model-Based Optimization. Agriculture, 14(7), 1095. https://doi.org/10.3390/agriculture14071095
Zakynthinos G., Varzakas T. (2023) Carotenoids: from Plants to Food Industry. DOI : https://dx.doi.org/10.12944/CRNFSJ.4.Special-Issue1.04
Najmi, A., Javed, S. A., Al Bratty, M., & Alhazmi, H. A. (2022). Modern Approaches in the Discovery and Development of Plant-Based Natural Products and Their Analogues as Potential Therapeutic Agents. Molecules, 27(2), 349. https://doi.org/10.3390/molecules27020349
Chaachouay, N., & Zidane, L. (2024). Plant-Derived Natural Products: A Source for Drug Discovery and Development. Drugs and Drug Candidates, 3(1), 184-207. https://doi.org/10.3390/ddc3010011
Kim, Y.-J., & Kang, K. S. (2023). The Phytochemical Constituents of Medicinal Plants for the Treatment of Chronic Inflammation. Biomolecules, 13(8), 1162. https://doi.org/10.3390/biom13081162
Varzakas, T., Zakynthinos, G., & Verpoort, F. (2016). Plant Food Residues as a Source of Nutraceuticals and Functional Foods. Foods, 5(4), 88. https://doi.org/10.3390/foods5040088
Elshafie, H. S., Camele, I., & Mohamed, A. A. (2023). A Comprehensive Review on the Biological, Agricultural and Pharmaceutical Properties of Secondary Metabolites Based-Plant Origin. International Journal of Molecular Sciences, 24(4), 3266. https://doi.org/10.3390/ijms24043266
Jan, R., Asaf, S., Numan, M., Lubna, & Kim, K.-M. (2021). Plant Secondary Metabolite Biosynthesis and Transcriptional Regulation in Response to Biotic and Abiotic Stress Conditions. Agronomy, 11(5), 968. https://doi.org/10.3390/agronomy11050968
Bhardwaj, K., Silva, A. S., Atanassova, M., Sharma, R., Nepovimova, E., Musilek, K., Sharma, R., Alghuthaymi, M. A., Dhanjal, D. S., Nicoletti, M., Sharma, B., Upadhyay, N. K., Cruz-Martins, N., Bhardwaj, P., & Kuča, K. (2021). Conifers Phytochemicals: A Valuable Forest with Therapeutic Potential. Molecules, 26(10), 3005. https://doi.org/10.3390/molecules26103005
Kurz C, Carle R, Schieber A. (2008) HPLC-DAD-MS(n) characterisation of carotenoids from apricots and pumpkins for the evaluation of fruit product authenticity. Food Chem. 2008 Sep 15;110(2):522-30. doi: 10.1016/j.foodchem. PMID: 26049248
Stefan Bogdanova, Kaspar Ruoffa and Livia Persano Oddo (2004). “Physico-chemical methods for the characterisation of unifloral honeys: a review” Volume 35, European unifloral honeysPage (s) S4 - S17 DOIhttps://doi.org/10.1051/apido:2004047
Subhash Ajmani, Kamalakar Jadhav, and Sudhir A. Kulkarni 2014 “Three-Dimensional QSAR Using the k-Nearest Neighbor Method and Its Interpretation ” Journal of Saudi Chemical Society, Pages 618-625 https://doi.org/10.1016/j.jscs.2012.11.009
საავტორო უფლებები (c) 2025 ქართველი მეცნიერები
ეს ნამუშევარი ლიცენზირებულია Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 საერთაშორისო ლიცენზიით .
