ანოტაცია
ცივი ომის დასრულებისა და საბჭოთა კავშირის დეზინტეგრაციის შემდეგ, საერთაშორისო ურთიერთობებში მნიშვნელოვან კვლევის საგნად იქცა არსებული საერთაშორისო სისტემის შეფასება. ავტორთა გარკვეული ნაწილი მას უნიპოლარულ მოდელს უწოდებდა, ხოლო ზოგიერთი უბრალოდ ერპოლუსიან მომენტად აფასებდა. გარკვეული პერიოდის შემდეგ, გახშირდა მოსაზრება, თითქოს შეერთებული შტატები საკუთარ პოზიციას კარგავდა და ასპარეზი ახალ სისტემას ეთმობოდა. ამავე დროს, გამოჩნდა ისეთი ნაშრომებიც, რომლებიც აკრიტიკებდნენ ე.წ. დეკლაინისტებს და ამტკიცებდნენ თითქოს აშშ-ს შესაძლებლობები უკონკურენტოა. რამოდენიმე წლის წინ, საერთაშორისო სისტემის მკვლევარების რიგებში, გამოჩნდნენ ისეთი მეცნიერები, რომელთა კვლევის ფოკუსში ჩინეთის შეუქცევადი ეკონომიკურ ზრდა მოექცა. მათი აზრით, აღნიშნული ტენდენცია მიანიშნებს მეტად საინტერესო ფაქტზე, რომ მსოფლიო სისტემა, პეკინის შესაძლებლობიდან გამომდიანრე, უკვე ბიპოლარულია. ამგვარად, არსებობს მხოლოდ ორი უძლიერესი აქტორი. ზემოთგამოთქმული მოსაზრებების საპირიპისროდ, ასევე გაჩნდა შეხედულება, რომ თანამედროვე არსებული სისტემა არის მულტიპორალური, ორზე მეტი დიდი მოთამაშით, თუმცა ეს მოდელი განსხვავდება მეცხრამეტე საუკუნის ორიგინალი ანალოგისგან. შესაძლებელია ითქვას, რომ ბოლო დროის კვლევები უფრო მეტ ბუნდოვანებას მატებს საერთაშორისო სისტემის ირგვლის არსებულ დისკუსიას. შესაბამისად, კითხვა, თუ რომელი მოდელია შესაბამისი ჯერ კიდევ აქტუალურია. აღნიშნული ნაშრომი შეეცადა არა კონკრეტული ავტორის მოსაზრების მხარდაჭრესა და სხვების გაბათილებას, არამედ საპირიპიპირო დასკვნებს შორის კავშირის დადგენას, რაც, როგორც კვლევამ აჩვენა, ვერ მოხერხდა. თუმცა, ზოგიერთი შეფასებით, შედეგი ანომალიური აღმოჩდნა.
წყაროები
Allison, G. (2017). Destined for War: Can America and China Escape Thucydides’s Trap? Boston: Houghton Mifflin Harcourt.
Art, R. J., & Waltz, K. N. (1983). Technology, Strategy, and the Uses of Force. In R. J. Art, & K. N. Waltz, The Use of Force (p. 28). Lanham: Md.: University Press of America.
Beckley, M. (2018). Unrivaled. London: Cornell University Press.
Buzan, B. (2004). The United States and the great powers : world politics in the twenty-first century. Cambridge: Polity Press.
Dempsey, J. (2012, November 12). With the rise of China, and the election of a new communist party leadership that will oversee China’s development over the next decade, the world is drifting back toward a bipolar constellation. Retrieved from https://carnegieeurope.eu: https://carnegieeurope.eu/strategiceurope/49969
Deutsch, K. W., & Singer, J. D. (1964). Multipolar Power Systems and International Stability. World Politics, 390-406.
Gruner, W. D. (1992). Was There a Reformed Balance of Power System or Cooperative Great Power Hegemony? The American Historical Review, 725-732.
Healy, B., & Stein, A. (1973). The Balance of Power in International History: Theory and Reality. The Journal of Conflict Resolution, 33-61.
Huntington, S. P. (1999). The Lonely Superpower. Foreign Affairs, 35-49.
Ikenberry, G. J. (2008). The Rise of China and the Future of the West: Can the Liberal System Survive? Foreign Affairs, 23-37.
Jenkins, R. (2019). How China is Reshaping the Global Economy. New York: Oxford University Press.
Kaplan, M. A. (1957). Balance of Power, Bipolarity and Other Models of International Systems. The American Political Science Review, 684-695.
Keersmaeker, G. D. (2017). Polarity, Balance of Power and Internatinal Relations Theory. London: Palgrave Macmillan.
Keohane, R. O. (1969). Lilliputians’ Dilemmas: Small States in International Politics [Review of Alliances and the Third World.; Alliances and American Foreign Policy.; Alliances and Small Powers.; The Inequality of States., by G. Liska, R. E. Osgood, R. L. Rothstein, & D. Vita. International Organization, 291–310.
Kraehe, E. E. (1992). A Bipolar Balance of Power. he American Historical Review, 707–715.
Layne, C. (1993). The Unipolar Illusion: Why New Great Powers Will Rise. International Security, 5-51.
Layne, C. (2012). This Time It's Real: The End of Unipolarity and the "Pax Americana". International Studies Quarterly, 203-213.
Litera, B. (1994/95). The Kozyrev Doctrine - a Russian Variation on the Monroe Doctrine. Perspectives, 45-52.
Mansfield, E. D. (1993). Concentration, Polarity, and the Distribution of Power. International Studies Quarterly, 105-128.
Mearsheimer, J. J. (2001). The Tragedy of Great Power Politics . New York: W.W Norton & Company.
Mueller, J. (1988). The Essential Irrelevance of Nuclear Weapons: Stability in the Postwar World. International Security, 55–79. doi:https://doi.org/10.2307/2538971
Nogee, J. L., & Spanier, J. W. (1977). The Politics of Tripolarity. World Affairs, 319-333.
Nye, J. S. (2015). The Future of Russian-American Relations. Horizons: Journal of International Relations and Sustainable Development, 34-43.
O'Rourke, R. (2020). Renewed Great Power Competition: Implications for Defense—Issues for Congress. Washington D.C.: Congressional Research Service.
Pillsbury, M. (2015). The Hundread Year Marathon. New York: Henry Holt and Company.
Putin, V. (2007, February 10). Official Internet Resources of the President of Russia. Retrieved from kremlin.ru: http://en.kremlin.ru/events/president/transcripts/24034
Rich, N. (1992). Great Power Diplomacy 1814-1914. New York: McGraw-Hill.
Rich, N. (2003). Great Powers Diplomacy scince 1914. New York: McGraw-Hill.
Schell, J. (1982). The Fate of the Earth. New York: Knopf.
Schroeder, P. W. (1992). Did the Vienna Settlement Rest on a Balance of Power? The American Historical Review, 683-706.
Singer, J. D., Bremer, S., & Stuckey, J. (1972). Capability Distribution, Uncertainty, and Major Power War, 1820-1965. In B. Russett, Peace, War, and Numbers (pp. 19-48). Beverly Hills: Sage.
SIPRI. (2021). sipri.org. Retrieved from SIPRI web site: https://www.sipri.org/databases/milex
Stavljanin, D. (2020, May 18). World Should Take 'Declining Power' Russia 'More Seriously,' Says Political Analyst Nye. Retrieved from rferl.org: https://www.rferl.org/a/world-should-take-declining-power-russia-more-seriously-says-political-analyst-nye/30619007.html
Thompson, W. R. (1986). Polarity, the Long Cycle, and Global Power Warfare. The Journal of Conflict Resolution, 587-615.
Tunsjø, Ø. (2018 ). The Return of Bipolarity in World Politics. New York: Columbia University Press.
Walt, S. M. (2011). The End of the American Era. The National Interest, 6-16.
Waltz, K. N. (1964). The Stability of a Bipolar World. Daedalus, 881-909.
Waltz, K. N. (1979). Theory of Internationa Politics. London: Addison-Wesley.
Waltz, K. N. (1993). The Emerging Structure of International Politics. International Security, 44-79.
Waltz, K. N. (2000). Structural Realism after the Cold War. International Security, 5-41.
Wayman, F. W. (1984). Bipolarity and War: The Role of Capability Concentration and Alliance Patterns among Major Powers, 1816-1965. Journal of Peace Research, 61-78.
Wohlforth, W. C. (1999). The Stability of a Unipolar World. International Security, 5-41.
World Bank. (2020). World Bank web site. Retrieved from World Bank: Population, total - Norway: https://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.TOTL?locations=NO
World Bank. (2020). World Bank web site. Retrieved from World Bank: GDP (current US$) - Norway: https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.CD?locations=NO
World Bank. (2020). World Bank web site. Retrieved from World Bank: GDP (current US$) - Bangladesh: https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.CD?locations=BD
World Bank. (2020). World Bank web site. Retrieved from World Bank GDP per capita (current US$) - United States: https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.PCAP.CD?locations=US
World Bank. (2020). World Bank web site. Retrieved from GDP per capita (current US$) - Luxembourg: https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.PCAP.CD?locations=LU
World Bank. (2020). World Bank web site. Retrieved from Population, total - United States: https://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.TOTL?locations=US
World Bank. (2020). World Bank web site. Retrieved from Population, total - Luxembourg: Population, total - Luxembourg
World Bank. (2020). World Bank: Population, total - Bangladesh. Retrieved from World Bank we site: https://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.TOTL?locations=BD
Xuetong, Y. (2011, December 30). From a Unipolar to a Bipolar Superpower System: The Future of the Global Power Dynamic. Retrieved from https://carnegieendowment.org: https://carnegieendowment.org/2011/12/30/from-unipolar-to-bipolar-superpower-system-future-of-global-power-dynamic-pub-47688
ეს ნამუშევარი ლიცენზირებულია Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 საერთაშორისო ლიცენზიით .