COVID-19-ის ვაქცინების მახასიათებლების, თვისებების, უსაფრთხოების, იმუნიზაციის გამოწვევების, რეგულატორული ჩარჩოების, მომავლის პერსპექტივებისა და გლობალური ასპექტების შესახებ სამეცნიერო დისკურსი
DOI:
https://doi.org/10.52340/spectri.2025.11.01.11საკვანძო სიტყვები:
COVID-19, ვაქცინები, კლინიკური კვლევები, ეფექტურობა, SARS-CoV-2ანოტაცია
COVID-19 ვაქცინების სწრაფი განვითარება და გავრცელება წარმოადგენს უპრეცედენტო სამეცნიერო წამოწყებას, რომელიც იმედს იძლევა პანდემიის წინააღმდეგ გლობალურ ბრძოლაში. ნაშრომი შეისწავლის COVID-19 ვაქცინების თავისებურებების, მახასიათებლების, უსაფრთხოების პროფილების, იმუნიზაციის გამოწვევებისა და სამომავლო მოსაზრებების გარშემო არსებულ სამეცნიერო დისკურსს. ნაშრომში განხილულია წამყვანი ვაქცინის პლატფორმების - mRNA-ს (მაგ., Pfizer-BioNTech, Moderna), ვირუსული ვექტორის (მაგ., AstraZeneca, Johnson & Johnson), ცილოვანი ქვეერთეულის (მაგ., Novavax) და ინაქტივირებული ვირუსის (მაგ., Sinovac) ვაქცინების ანალიზი - აღწერილია მათი უნიკალური მოქმედების მექანიზმები, ეფექტურობის მაჩვენებლები სხვადასხვა პოპულაციებში და გამოწვეული იმუნური პასუხების თავისებურებები. ვაქცინების უსაფრთხოება კვლავ უმნიშვნელოვანეს გამოწვევად რჩება და ნაშრომი კრიტიკულად აფასებს ვაქცინაციის როგორც მოკლევადიან გვერდით მოვლენებს, როგორიცაა ცხელება და დაღლილობა, ასევე იშვიათ ხანგრძლივ გვერდით მოვლენებს, მათ შორის მიოკარდიტს და თრომბოზს თრომბოციტოპენიის სინდრომით (TTS). ნაშრომი ასევე განიხილავს ვაქცინების გლობალური განაწილების ლოგისტიკურ და ეთიკურ გამოწვევებს, ხაზს უსვამს მაღალი და დაბალი შემოსავლის მქონე ქვეყნებს შორის ხელმისაწვდომობის უთანასწორობას, ასევე დეზინფორმაციითა და უნდობლობით გამოწვეულ ვაქცინაციისადმი ყოყმანის მუდმივ პრობლემას. SARS-CoV-2-ის ისეთი ახალი ვარიანტების, როგორიცაა Delta და Omicron, გათვალისწინებით, განხილულია ვაქცინის ეფექტურობაზე გამაძლიერებელი დოზებისა და განახლებული ფორმულირებების მუდმივ საჭიროებები. გარდა ამისა, ნაშრომი განიხილავს კორონავირუსის ვაქცინების პოტენციალს და მომავალი პანდემიისთვის მზადყოფნისთვის მიღებულ გამოცდილებებს, მიმდინარე კვლევების, კლინიკური მონაცემებისა და გლობალური პერსპექტივების ინტეგრირებით. ეს ნაშრომი მიზნად ისახავს COVID-19 ვაქცინების სამეცნიერო, საზოგადოებრივი და პოლიტიკური ასპექტების ჰოლისტური გაგების უზრუნველყოფას. იგი ხაზს უსვამს ვაქცინაციის ძალისხმევის გრძელვადიანი წარმატების უზრუნველსაყოფად უწყვეტი ინოვაციების, თანაბარი ხელმისაწვდომობისა და საზოგადოების ჩართულობის მნიშვნელობას პანდემიის კონტროლსა და გლობალური ჯანმრთელობის დაცვაში. ვირუსის გავრცელების შესაკავებლად შემუშავებული და დამტკიცებულია ვაქცინის მრავალი პლატფორმა, მათ შორის mRNA, ვირუსული ვექტორი, ცილოვანი ქვეერთეული და ინაქტივირებული ვაქცინები. მიუხედავად იმისა, რომ ამ ვაქცინებმა მნიშვნელოვნად შეამცირა მძიმე შემთხვევები და სიკვდილიანობა, კვლავ რჩება გამოწვევები, როგორიცაა ახალი ვირუსის შტამების გაჩენა, ვაქცინაციისადმი ყოყმანი და გლობალური განაწილების უთანასწორობა, ეს სტატია წარმოადგენს COVID-19 ვაქცინების მახასიათებლების, ეფექტურობისა და გამოწვევების გარშემო არსებული სამეცნიერო დისკურსის ანალიზს. ვაქცინების სწრაფმა შემუშავებამ და გავრცელებამ ასევე მოიტანა ახალი გამოწვევები. ვაქცინაციის უსაფრთხოების მონიტორინგი სასურველი იყო რეალურ დროში ჩატარებულიყო, ხოლო იშვიათი გვერდითი მოვლენები ფრთხილ შეფასებას მოითხოვდა. ვაქცინებზე ხელმისაწვდომობის გლობალურმა უთანასწორობამ ხაზი გაუსვა მაღალი და დაბალი შემოსავლის მქონე ქვეყნებს შორის არსებულ უთანასწორობას, ხოლო ვაქცინაციისადმი ყოყმანი და დეზინფორმაცია კიდევ უფრო ართულებდა გავრცელების პროცესს. გარდა ამისა, SARS-CoV-2 ვარიანტების, როგორიცაა Delta და Omicron-ის გაჩენამ შეშფოთება გამოიწვია ვაქცინის ეფექტურობისა და ადაპტური სტრატეგიების საჭიროების შესახებ. ამ ფონზე, COVID-19 ვაქცინების შესახებ სამეცნიერო დისკურსი ფოკუსირებულია მათი მახასიათებლების, უსაფრთხოების პროფილების და რეალურ სამყაროში ეფექტურობის გააზრებაზე, ამავდროულად, ვაქცინების დისტრიბუციის, სამართლიანობისა და საზოგადოების მიერ მიღების გამოწვევების გადაჭრაზე. ეს ნაშრომი მიზნად ისახავს ამ საკითხების შესწავლას, COVID-19 ვაქცინაციის მცდელობიდან მიღწეული მიღწევებისა და გამოწვევევების შესახებ ინფორმაციის მიწოდებას და მომავალი პანდემიისთვის მზადყოფნისა და რეაგირების სტრატეგიების შემუშავებას.
##plugins.generic.usageStats.downloads##
წყაროები
WHO. World Health Organization. COVID-19 vaccine tracker and landscape. 2022. [accessed 2022 Dec 30]. https://www.who.int/publications/m/item/draft-landscape-of-covid-19-candidate-vaccines.
Basta NE, Moodie EMM. On behalf of the VIPER (Vaccines, infectious disease prevention, and epidemiology research) Group COVID-19 vaccine development and approvals tracker team. COVID-19 vaccine development and approvals tracker. 2020. [accessed 2022 Dec 30]. https://covid19.trackvaccines.org/.
Srinivasan S, Cui H, Gao Z, Liu M, Lu S, Mkandawire W, Narykov O, Sun M, Korkin D.. Structural genomics of SARS-CoV-2 indicates evolutionary conserved functional regions of viral proteins. Viruses. 2020; 12(4):360.
Saxena SK, Kumar S, Ansari S, Paweska JT, Maurya VK, Tripathi AK, Abdel-Moneim AS.. Transmission dynamics and mutational prevalence of the novel severe acute respiratory syndrome coronavirus-2 omicron variant of concern. J Med Virol. 2022; 94(5):2160–15.
Dai L, Gao GF. Viral targets for vaccines against COVID-19. Nat Rev Immunol. 2021; 21(2):73–82.
Narowski TM, Raphel K, Adams LE, Huang J, Vielot NA, Jadi R, de Silva AM, Baric RS, Lafleur JE, Premkumar L. SARS-CoV-2 mRNA vaccine induces robust specific and cross-reactive IgG and unequal neutralizing antibodies in naive and previously infected people. Cell Rep. 2022; 38:110336.
Kim JH, Marks F, Clemens JD. Looking beyond COVID-19 vaccine phase 3 trials. Nat Med. 2021; 27(2):205–11.
Mathieu E, Ritchie H, Ortiz-Ospina E, Roser M, Hasell J, Appel C, Giattino C, Rodés-Guirao L. A global database of COVID-19 vaccinations. Nat Hum Behav. 2021; 5(7):947–53.
Aleem A, Samad ABA, Slenker AK. Emerging variants of SARS-CoV-2 and novel therapeutics against coronavirus (COVID-19). StatPearls [Internet]: StatPearls Publishing; 2022.
Peng F, Yuan H, Wu S, Zhou Y. Recent advances on drugs and vaccines for COVID-19. Inquiry. 2021; 58:469580211055630.
Beselia L, Tsintsadze M, Sakvarelidze I, Tsiklauri M, Gorgodze T, Taboridze I. MORTALITY RISK ASSESSMENT AMONG PATIENTS, HOSPITALIZED FOR COVID-19. Georgian medical news. 2024 Apr (349):60-7.
Logunov DY, Dolzhikova IV, Shcheblyakov DV, Tukhvatulin AI, Zubkova OV, Dzharullaeva AS, Kovyrshina AV, Lubenets NL, Grousova DM, Erokhova AS, et al. Safety and efficacy of an rAd26 and rAd5 vector-based heterologous prime-boost COVID-19 vaccine: an interim analysis of a randomised controlled phase 3 trial in Russia. Lancet. 2021; 397(10275):671–81.
Yadav T, Srivastava N, Mishra G, Dhama K, Kumar S, Puri B, Saxena SK. Recombinant vaccines for COVID-19. Hum Vaccin Immunother. 2020; 16(12):2905–12.
Beselia L, Tsintsadze M, Taboridze I. Evaluation of some diagnostic features of covid-19 in patients with comorbidities. Scientific Journal „Spectri “. 2024 Jul 8;9(1).
Page MJ, McKenzie JE, Bossuyt PM, Boutron I, Hoffmann TC, Mulrow CD, Shamseer L, Tetzlaff JM, Akl EA, Brennan SE, et al. The PRISMA 2020 statement: an updated guideline for reporting systematic reviews. BMJ. 2021; 372:n71.
Shafaati M, Saidijam M, Soleimani M, Hazrati F, Mirzaei R, Amirheidari B, Tanzadehpanah H, Karampoor S, Kazemi S, Yavari B, et al. A brief review on DNA vaccines in the era of COVID-19. Future Virol. 2022; 17(1):49–66.
Abbasi J. India’s new COVID-19 DNA vaccine for adolescents and adults is a first. JAMA. 2021; 326(14):1365.
Khobragade A, Bhate S, Ramaiah V, Deshpande S, Giri K, Phophle H, Supe P, Godara I, Revanna R, Nagarkar R, et al. Efficacy, safety, and immunogenicity of the DNA SARS-CoV-2 vaccine (ZyCoV-D): the interim efficacy results of a phase 3, randomised, double-blind, placebo-controlled study in India. Lancet. 2022; 399(10332):1313–21.
Blakney AK, Bekker L-G. DNA vaccines join the fight against COVID-19. The Lancet. 2022; 399(10332):1281–82.
Andrade VM, Christensen-Quick A, Agnes J, Tur J, Reed C, Kalia R, Marrero I, Elwood D, Schultheis K, Purwar M, et al. INO-4800 DNA vaccine induces neutralizing antibodies and T cell activity against global SARS-CoV-2 variants. NPJ Vaccines. 2021; 6(1):1–4.
Tebas P, Yang S, Boyer JD, Reuschel EL, Patel A, Christensen-Quick A, Andrade VM, Morrow MP, Kraynyak K, Agnes J, et al. Safety and immunogenicity of INO-4800 DNA vaccine against SARS-CoV-2: a preliminary report of an open-label, Phase 1 clinical trial. EClinicalMedicine. 2021; 31:100689.
Kraynyak KA, Blackwood E, Agnes J, Tebas P, Giffear M, Amante D, Reuschel EL, Purwar M, Christensen-Quick A, Liu N, et al. SARS-CoV-2 DNA vaccine INO-4800 induces durable immune responses capable of being boosted in a Phase I open-label trial. J Infect Dis. 2022; 225(11):1923–32.
Sheridan C. First COVID-19 DNA vaccine approved, others in hot pursuit. Nat Biotechnol. 2021; 39(12):1479–82.
Aphkhazava D, Tuphinashvili T, Sulashvili N, Nozadze M. The Features and Role of SHP2 Protein in Postnatal Muscle Development. Scientific Journal „Spectri “. 2023 Mar 10; 1.
Aphkhazava D, Sulashvili N, Egnatievi I, Tupinashvili T, Nozadze M. Dynamic tumor microenvironment theory: a multifaceted approach to tumor research and biochemistry. Scientific Journal „Spectri “. 2024 Jul 10; 9(1).
SULASHVILI N, BEGLARYAN M, GORGASLIDZE N, KOCHARYAN S, CHICHOYAN N, GABUNIA L, ZARNADZE I, KVIZHINADZE N, PKHALADZE G, GIORGOBIANI M, SENIUK I. The disclosure of features, characteristics, possibilities and specialties of clinical pharmacists as mediator among doctors and patients for enhancement public health sector in a global world. Experimental and Clinical Medicine Georgia. 2023 Nov 26(4):57-62.
Sulashvili N, Nimangre RR. Manifestation of some aspects of cardiovascular diseases, implications, pharmacotherapeutic strategies, effects, impacts and potential hazards in general. Junior Researchers. 2025 Feb 7; 3(1):1-27.
SULASHVILI, N., BEGLARYAN, M., GORGASLIDZE, N., KOCHARYAN, S., CHICHOYAN, N., GABUNIA, L., KVIZHINADZE, N., GIORGOBIANI, M., PKHALADZE, G., SENIUK, I. and ZARNADZE, I., 2024. THE SCIENTIFIC DISCUSSION OF SOME KEY ISSUE ASPECTS OF PHARMACISTS’VOCATIONAL CHALLENGES, VISION, OPPORTUNITIES, OUTLOOKS, OBJECTIONS, APPEARANCES AND INDENTATION IN GENERAL AND PUBLIC HEALTH CARE DIRECTION. Experimental and Clinical Medicine Georgia, (4), pp.126-129.
GORGASLIDZE N, SULASHVILI N, GABUNIA L, RATIANI L, GIORGOBIANI M. The singularities of temozolomide pharmacotherapeutic effects in brain tumor therapeutic applications. Experimental and Clinical Medicine Georgia. 2023 Nov 26(4):62-6.
Sulashvili, N., Fernando, S., El-Hakeem, A., Gabunia, L., Gorgaslidze, N., Beglaryan, M., Patsia, L., Kvizhinadze, N. and Sulashvili, M., 2025. CLOSED-LOOP CARDIOPULMONARY BYPASS SYSTEMS WITH REAL-TIME MONITORING AND PHARMACOTHERAPY STRATEGIES: INNOVATIONS, OUTCOMES, CLINICAL IMPACT AND FUTURE DIRECTIONS IN GENERAL. Georgian Scientists, 7(2), pp.381-419.
NANA GORGASLIDZE, NODAR SULASHVILI, MARINA GIORGOBIANI, TEA ZARKUA, and NANA DUGASHVILI. 2021. “THE FEATURES OF INSPECTION AND MONITORING FRAMEWORK FOR PROFESSIONAL SAFETY, SANITARY, BIOECOLOGICAL, PREVENTIVE AND HYGIENIC NOVEL REQUIREMENT ISSUES OF PHARMACEUTICAL ORGANIZATIONS IN THE CONTEXT OF THE COVID-19 PANDEMIC IN GEORGIA”. Experimental and Clinical Medicine Georgia, no. 5-6 (October):42-46. https://journals.4science.ge/index.php/jecm/article/view/576.
Aphkhazava, D., Sulashvili, N., & Tkemaladze, J. (2025). Stem Cell Systems and Regeneration. Georgian Scientists, 7(1), 271–319. https://doi.org/10.52340/gs.2025.07.01.26
Sulashvili, N., Alavidze, N., Buleishvili, M., Kravchenko, V., Sulashvili, M., Seniuk, I., Okropiridze, T., Giorgobiani, M., Grigolia, L. and Robakidze, K., 2024. The manifestation of key issue features of global perspectives on innovative teaching and learning approach strategies in higher medical education: advancing student-centered practices, technology integration and competency-based frameworks. Scientific Journal „Spectri “, 10(2).
Rosenberg ES, Dorabawila V, Easton D, Bauer UE, Kumar J, Hoen R, Hoefer D, Wu M, Lutterloh E, Conroy MB, et al. Covid-19 vaccine effectiveness in New York state. N Engl J Med. 2022; 386(2):116–27.
Polack FP, Thomas SJ, Kitchin N, Absalon J, Gurtman A, Lockhart S, Perez JL, Pérez Marc G, Moreira ED, Zerbini C, et al. Safety and efficacy of the BNT162b2 mRNA Covid-19 vaccine. N Engl J Med. 2020; 383(27):2603–15.
Sulashvili, Nodar, Lali Patsia, Awad El-Hakeem, Sk Ayaan, Arian Hizomi, Sajal Agarwal, and Marika Sulashvili. 2025. “EXPLORING THE GUT-BRAIN AXIS: THE ROLE OF THE MICROBIOME IN MODULATING BRAIN FUNCTION AND ITS IMPLICATIONS IN NEURODEGENERATIVE DISORDERS LIKE PARKINSON’S AND ALZHEIMER’S AND PHARMACOTHERAPY TREATMENT STRATEGIES”. Georgian Scientists 7 (2):329-53. https://doi.org/10.52340/gs.2025.07.02.32.
Sulashvili, Nodar, Magda Davitashvili, Nana Gorgaslidze, Luiza Gabunia, Margarita Beglaryan, Nato Alavidze, Igor Seniuk, et al. 2024. “THE SCIENTIFIC DISCUSSION OF SOME ISSUES OF FEATURES AND CHALLENGES OF USING OF CAR-T CELLS IN IMMUNOTHERAPY”. Georgian Scientists 6 (4):263-90. https://doi.org/10.52340/gs.2024.06.04.24.
SULASHVILI, N., GORGASLIDZE, N., GABUNIA, L., RATIANI, L., KHETSURIANI, S., KRAVCHENKO, V., SENIUK, I., GIORGOBIANI, M., KVIZHINADZE, N. and SULASHVILI, M., 2024. Manifestation of the particularities of some key issue aspects of new immunotherapy challenges and perspectives by CAR-T cell therapy. Experimental and Clinical Medicine Georgia, (4), pp.119-121.
Chatterjee D, Tauzin A, Marchitto L, Gong SY, Boutin M, Bourassa C, Beaudoin-Bussières G, Bo Y, Ding S, Laumaea A, et al. SARS-CoV-2 omicron spike recognition by plasma from individuals receiving BNT162b2 mRNA vaccination with a 16-week interval between doses. C Cell Rep. 2022; 38(9):110429.]
Muik A, Lui BG, Wallisch A-K, Bacher M, Mühl J, Reinholz J, Ozhelvaci O, Beckmann N, Güimil Garcia RDLC, Poran A, et al. Neutralization of SARS-CoV-2 omicron by BNT162b2 mRNA vaccine–elicited human sera. Science. 2022; 375(6581):678–80.
Follmann D, Janes HE, Buhule OD, Zhou H, Girard B, Marks K, Kotloff K, Desjardins M, Corey L, Neuzil KM, et al. Antinucleocapsid antibodies after SARS-CoV-2 infection in the blinded phase of the randomized, placebo-controlled mRNA-1273 COVID-19 vaccine efficacy clinical trial. Ann Intern Med. 2022; 175(9):1258–65.
Tartof SY, Slezak JM, Puzniak L, Hong V, Frankland TB, Ackerson BK, Takhar H, Ogun OA, Simmons S, Zamparo JM, et al. Bnt162b2 vaccine effectiveness against SARS-CoV-2 omicron BA.4 and BA.5. Lancet Infect Dis. 2022; 22(12):1663–65.
Leung D, Rosa Duque JS, Yip KM, So HK, Wong WHS, Lau YL. Effectiveness of BNT162b2 and CoronaVac in children and adolescents against SARS-CoV-2 infection during omicron BA.2 wave in Hong Kong. Commun Med (Lond). 2023; 3(1):3.
Tseng HF, Ackerson BK, Bruxvoort KJ, Sy LS, Tubert JE, Lee GS, Ku JH, Florea A, Luo Y, Qiu S, et al. Effectiveness of mRNA-1273 vaccination against SARS-CoV-2 omicron subvariants BA.1, BA.2, BA.2.12.1, BA.4, and BA.5. Nat Commun. 2023; 14(1):189.
Aphkhazava, David, Nodar Sulashvili, and Jaba Tkemaladze. 2025. “Stem Cell Systems and Regeneration”. Georgian Scientists 7 (1):271-319. https://doi.org/10.52340/gs.2025.07.01.26.
Aphkhazava, D., Sulashvili, N., Tupinashvili, T., & Nozadze, M. (2024). Dynamic Cellular Equilibrium Theory of Aging: Integrating Maintenance and Accumulation in the Aging Process. Scientific Journal „Spectri“, 8(2). https://doi.org/10.52340/spectri.2023.08.02.03
Aphkhazava, D., Tuphinashvili, T., Sulashvili, N., & Nozadze, M. (2023). The Features and Role of SHP2 Protein in Postnatal Muscle Development. Scientific Journal „Spectri“, 1. https://doi.org/10.52340/spectri.2023.01
SULASHVILI, N., BEGLARYAN, M., GORGASLIDZE, N., KOCHARYAN, S., CHICHOYAN , N., GABUNIA, L., … ZARNADZE, S. (DAVIT). (2023). THE DISCLOSURE OF FEATURES, CHARACTERISTICS, POSSIBILITIES AND SPECIALTIES OF CLINICAL PHARMACISTS AS MEDIATOR AMONG DOCTORS AND PATIENTS FOR ENHANCEMENT PUBLIC HEALTH SECTOR IN A GLOBAL WORLD. Experimental and Clinical Medicine Georgia, (4), 57–62. https://doi.org/10.52340/jecm.2023.04.15
SULASHVILI, N., GORGASLIDZE, N., GABUNIA, L., GIORGOBIANI, M., & RATIANI, L. (2023). MANIFESTATION OF THE PARTICULARITIES OF THE USAGE FEATURES OF MONOCLONAL ANTIBODIES IN VARIOUS PHARMACOTHERAPEUTIC APPLICATIONS. Experimental and Clinical Medicine Georgia, (4), 52–57.
Sulashvili, N., Davitashvili, M., Gorgaslidze, N., Gabunia, L., Beglaryan, M., Alavidze, N., … Sulashvili, M. (2024). THE SCIENTIFIC DISCUSSION OF SOME ISSUES OF FEATURES AND CHALLENGES OF USING OF CAR-T CELLS IN IMMUNOTHERAPY. Georgian Scientists, 6(4), 263–290. https://doi.org/10.52340/gs.2024.06.04.24
SULASHVILI, N., GORGASLIDZE, N., GABUNIA, L., GIORGOBIANI, M., & RATIANI, L. (2023). MANIFESTATION OF THE PARTICULARITIES OF THE USAGE FEATURES OF MONOCLONAL ANTIBODIES IN VARIOUS PHARMACOTHERAPEUTIC APPLICATIONS. Experimental and Clinical Medicine Georgia, (4), 52–57. https://doi.org/10.52340/jecm.2023.04.14
SULASHVILI, N., GORGASLIDZE, N., GABUNIA, L., RATIANI, L., KHETSURIANI, S., KRAVCHENKO, V., SULASHVILI, M. (2024). MANIFESTATION OF THE PARTICULARITIES OF SOME KEY ISSUE ASPECTS OF NEW IMMUNOTHERAPY CHALLENGES AND PERSPECTIVES BY CAR-T CELL THERAPY. Experimental and Clinical Medicine Georgia, (4), 119–121. https://doi.org/10.52340/jecm.2024.04.32.
SULASHVILI N, GORGASLIDZE N, BEGLARYAN M, GABUNIA L, CHICHOYAN N, GIORGOBIANI M, ZARNADZE I, ZARNADZE SD. The scientific talks of essential issue, invocation, perspectives, inclinations and features of the clinical pharmacists globally. Experimental and Clinical Medicine Georgia. 2022 Oct 27(7).
Sulashvili N, Nimangre RR. MANIFESTATION OF SOME ASPECTS OF CARDIOVASCULAR DISEASES, IMPLICATIONS, PHARMACOTHERAPEUTIC STRATEGIES, EFFECTS, IMPACTS AND POTENTIAL HAZARDS IN GENERAL. JR [Internet]. 2025 Feb. 7 [cited 2025 May 22];3(1):1-27. Available from: https://journals.4science.ge/index.php/jr/article/view/3393.
Sulashvili N, Yaduvanshi U, Yadav M, Gabunia L, Ghambashidze K, Gorgaslidze N, et al. THE SCIENTIFIC DISCOURSE OF FEATURES OF CLINICAL USE AND PHARMACOLOGY OF VASOCONSTRICTORS AND THEIR IMPACT ON CARDIAC FUNCTION. JR [Internet]. 2025 Feb. 21 [cited 2025 May 22];3(1):28-6. Available from: https://journals.4science.ge/index.php/jr/article/view/3414.
Sulashvili, N., Alavidze, N., Buleishvili, M., Kravchenko, V., Sulashvili, M., Seniuk, I., Okropiridze, T., Giorgobiani, M., Grigolia, L. and Robakidze, K., 2024. The manifestation of key issue features of global perspectives on innovative teaching and learning approach strategies in higher medical education: advancing student-centered practices, technology integration and competency-based frameworks. Scientific Journal „Spectri “, 10(2).
Baden LR, El Sahly HM, Essink B, Kotloff K, Frey S, Novak R, Diemert D, Spector SA, Rouphael N, Creech CB, et al. Efficacy and safety of the mRNA-1273 SARS-CoV-2 vaccine. N Engl J Med. 2021;384(5):403–16.
Stamatatos L, Czartoski J, Wan Y-H, Homad LJ, Rubin V, Glantz H, Neradilek M, Seydoux E, Jennewein MF, MacCamy AJ, et al. mRNA vaccination boosts cross-variant neutralizing antibodies elicited by SARS-CoV-2 infection. Science. 2021; 372(6549):1413–18.
Tauzin A, Gong SY, Beaudoin-Bussières G, Vézina D, Gasser R, Nault L, Marchitto L, Benlarbi M, Chatterjee D, Nayrac M, et al. Strong humoral immune responses against SARS-CoV-2 spike after BNT162b2 mRNA vaccination with a 16-week interval between doses. Cell Host Microbe. 2022; 30(1):97–109. e5.
ჩამოტვირთვები
გამოქვეყნებული
როგორ უნდა ციტირება
გამოცემა
სექცია
ლიცენზია
ეს ნამუშევარი ლიცენზირებულია Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 საერთაშორისო ლიცენზიით .
