ანოტაცია
XXI საუკუნე ტექნოლოგიური განვითარების თვალსაზრისით გარდამტეხი აღმოჩნდა. სწრაფმა ტექნიკურმა პროგრესმა ბევრ სიკეთესთან ერთად მნიშვნელოვანი გამოწვევების წინაშეც დააყენა მსოფლიო. თითქმის ყველა სფეროში ციფრულ ტექნოლოგიებზე მზარდმა დამოკიდებულებამ გაზარდა კიბერდანაშაულის რისკები და საფრთხეები. კიბერსივრცეს საკმაოდ აქტიურად იყენებენ როგორც სახელმწიფო, ასევე, არასახელმწიფო აქტორები-ტერორისტული ორგანიზაციები, რომ არაფერი ვთქვათ ცალკეული ინდივიდების მიერ განხორციელებულ კიბერშეტევებზე. ამ გლობალურ საფრთხეს რა თქმა უნდა საქართველოც ვერ აუვლიდა გვერდს. მოცემული ნაშრომი ეხება კიბერუსაფრთხოების გამოწვევებს საქართველოში. ნაშრომში განხილულია კიბერდანაშაულის მეთოდები და მისი გავლენა ეროვნული უსაფრთხოების კონცეფციაზე. ნაშრომი ეფუძვნება რეალიზმის თეორიას და განიხილავს იმ ძირითად მახასიათებლებს რისი მეშვეობითაც სახელმწიფოები და არასახელმწიფოებრივი აქტორები ატარებენ საკუთარ ინტერესებს და ახდენენ ძალის დემონსტირებას ან გამოყენებას. კვლევაში ასახულია ის ძირითადი საფრთხეები და გამოწვევები, რაც არსებობს კიბერ და საინფორმაციო მიმართულებით საქართველოში, გამოტანილია შესაბამისი დასკვნები და კვლევის ბოლოს მოცემულია გარკვეული სახის რეკომენდაციები.
წყაროები
აკობია, ეკა. 2006. საერთაშორისო ურთიერთობების თეორია. თბილისი: სოციალურ მეცნიერებათა ცენტრი.
„კიბერუსაფრთხოების რეფორმა საქართველოში: არსებული გამოწვევები, საერთაშორისო პრაქტიკა და რეკომენდაციები.“ 2020. თბილისი: ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტი (IDFI), Counterpart International და ამერიკის შეერთებული შტატების საერთაშორისო განვითარების სააგენტო (USAID).
„კონვენცია კომპიუტერული დანაშაულის შესახებ.“ 23.11.2001, ბუდაპეშტი.
„საქართველოს კანონი ინფორმაციული უსაფრთხოების შესახებ.“ 2012.
„საქართველოს კიბერუსაფრთხოების ეროვნული სტრატეგია“ (2021-2024 წლები). 2021.
„საქართველოს სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის ანგარიში 2019 წელი." თბილისი. https://ssg.gov.ge/uploads/%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%92%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%A8%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98/%E1%83%A1%E1%83%A3%E1%83%A1%202019%20%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%92%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%A8%E1%83%98.pdf - (21.06.2022).
„საქართველოს სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის ანგარიში 2020 წელი.“ თბილისი. https://ssg.gov.ge/uploads/%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%92%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%A8%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98/%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%AE%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%9B%E1%83%AC%E1%83%98%E1%83%A4%E1%83%9D%20%E1%83%A3%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%A4%E1%83%A0%E1%83%97%E1%83%AE%E1%83%9D%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%A1%20%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%92%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%A8%E1%83%98%202020--.pdf - (21.06.2022).
„საქართველოს სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის ანგარიში-01.01.2018-31.12.2018.“ თბილისი. https://ssg.gov.ge/uploads/%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%92%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%A8%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98/%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%92%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%A8%E1%83%98%202018.pdf - (21.06.2022).
„საქართველოს სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის ანგარიში-01.08.2015-31.12.2015.“ თბილისი. https://ssg.gov.ge/uploads/%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%92%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%A8%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98/SSSG%20REPORT.pdf - (21.06.2022).
სვანაძე, ვლადიმერ. 2015. „კიბერსივრცე და კიბერუსაფრთხოების გამოწვევები.“
სვანაძე, ვლადიმერ. 2014. „სოციალური ქსელები, დემოკრატია თუ უსაფრთხოება?.“
სვანაძე ვლადიმერ, გოცირიძე ანდრია. 2015. „კიბერ თავდაცვა-კიბერსივრცის მთავარი მოთამაშეები. კიბერუსაფრთხოების პოლიტიკა, სტრატეგია და გამოწვევები (ნაშრომების და სტატიების კრებული). თბილისი: საქართველოს თავდაცვის სამინისტრო, სსიპ-კიბერუსაფრთხოების ბიურო,
სირბილაძე, ირაკლი. 2013. http://www.socium.ge/index.php/articles/student-articles/45-terorizmis-gavlena-vestfaliur-saertashoriso-wesrigze - (21.06.2022).
Chitadze, Nika, 2018. Cyber warfare – New threat for national and international security and transformation of the conflicts under the conditions of the new geopolitical order. Journal of Social Sciences; ISSN: 2233-3878; e-ISSN: 2346-8262; Volume 7, Issue 2.
Craigen, Dan, et al. “Defining Cybersecurity.” Technology Innovation Management Review, vol. 4, no. 10, 2014, www.timreview.ca/article/835.
Cremer, Frank, et al. “Cyber Risk and Cybersecurity: A Systematic Review of Data Availability.” The Geneva Papers on Risk and Insurance - Issues and Practice, vol. volume 47, pages698–736 (2022), no. volume 47, 17 Feb. 2022, 10.1057/s41288-022-00266-6.
Cybersecurity & Infrastructure Security Agency. “CYBERSECURITY | CISA.” Cisa.gov, 2019, www.cisa.gov/cybersecurity.
Lewis, James. Cybersecurity and Critical Infrastructure Protection. 2006.
ეს ნამუშევარი ლიცენზირებულია Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 საერთაშორისო ლიცენზიით .