როგორ უნდა ციტირება
ანოტაცია
მხრის ძვლის პროქსიმალური ბოლოს მოტეხილობა ერთ-ერთი ხშირად გავრცელებული მოტეხილობაა და განვითარების სიხშირის მიხედვით მესამე ადგილზეა (ბარძაყის და სხივ-მაჯის მოტეხილობის შემდეგ). ამასთან, ეს რიცხვი ყოველწლიურად იზრდება, რაც განპირობებულია, ერთი მხრივ, საყოფაცხოვრებო, საწარმოო, საგზაო-სატრანსპორტო ტრავმების მუდმივი ზრდით, მეორე მხრივ კი - მოსახლეობის დაბერებით. ყოველწლიურად მსოფლიოში ტარდება 1 მილიონზე მეტი მსხვილი სახსრების ენდოპროთეზირება და ოპერაციების რაოდენობა მუდმივად მატულობს, მათ შორის მესამე ადგილზე დგას მხრის სახსრის ენდოპროთეზირება განპირობებული სხვადასხვა სახის დაზიანებით. ვინაიდან მხრის სახსარი არის ერთ-ერთი რთული სახსარი ადამიანის ორგანიზმში, მხრის ძვლის სახსარშიდა მრავალფრაგმენტოვანი მოტეხილობის მკურნალობის არასწორად შერჩეული მეთოდი იწვევს პოსტოპერაციულ პერიოდში არადამაკმაყოფილებელ შედეგებს და ინვალიდობის მაღალ ხარისხს. სხვა ტიპის ქირურგიული ჩარევების მსგავსად, მხრის ძვლის პროქსიმალური ბოლოს მრავალფრაგმენტოვანი მოტეხილობის ოსტეოსინთეზი და ართროპლასტიკა დაკავშირებულია ინვალიდობის მაღალ ხარისხთან. მათგან ყველაზე გავრცელებულ პრობლემას წარმოადგენს კიდურის არადამაკმაყოფილებელი ფუნქცია პოსტოპერაციულ პერიოდში, რაც იწვევს სავალალო შედეგს - შრომისუნარიანობის მყარ დაქვეითებას. დღეს არ არსებობს ერთიანი წესი, რომელიც შესაძლებლობას მოგვცემს ოპერაციამდელ პერიოდში განისაზღვროს მკურნალობის რომელიმე მეთოდის როგორც დადებითი, ასევე უარყოფითი მხა-რეები. დღეს არსებულ ოპერაციულ მეთოდებს შორის, შედეგის თვალსაზრისით, ყველაზე ეფექტურ მეთოდებს წარმოადგენს ოსტეოსინთეზი ლითონის ფირფიტით და ჭანჭიკებით, თუმცა დღესდღეობით მთელს მსოფლიოში, განვითარებულ ქვეყნებში მიმართავენ მხრის სახსრის ართროპლასტიკას მხრის ძვლის ბოლოს მრავალფრაგმენტოვანი მოტეხილობის მწვავე პერიოდში, რაც უზრუნველყოფს ოპერაციისშემდგომ ადრეულ ეტაპზე ავადმყოფის აქტიურობას და ტკივილის სინდრომის მოხსნას.
წყაროები
Aaron, D. Proximal humeral fractures: Internal fixation / D. Aaron, J. Shatsky, J. C. Paredes [et al.] // Instr. Course Lect. – 2013. – N 62. – P. 143–154.
Aguado, H. Minimally invasive polyaxial locking plate osteosynthesis for 3– 4 part proximal humeral fractures: our institutional experience / H. Aguado, J. Mingo, M. Torres [etal.] (2016) // Injury. – 2016. – N 47 (suppl. 3). – P. S22–S28.3.
Ana Mata-Fink [et al. ] Reverse shoulder arthroplasty for treatment of proximal humeral fractures in older adults - 2013. PMID: 24246529, DOI: 10.1016/j.jse.2013.08.021
Bachhal, V. Bilateral four-part anterior fracture dislocation of the shoulder – a case report and review of literature /V. Bachhal [et al.] // Bull. NYU Hosp. Jt. Dis. – 2012. – Vol.70.– P. 268–272.
Bell, J.-E. Trends and variation in incidence, surgical treatment, and repeat surgery of proximal humeral fractures
in the elderly / J. E. Bell, B. C. Leung, K. F. Spratt [et al.] / // J.Bone Joint. Surg. Am. – 2011. – N 93 (2). – P. 121–131. – DOI:10.2106/JBJS.I.01505.
Bernstein, J. Evaluation of the Neer system of classification for proximal humerus fractures with computerized tomogrefic scans and plain radiographs / J. Bernstein, L. M.Adler, J. E Blank [et al.] // J. Bone Joint Surg. Am. – 1996. – N78. – P. 1371–1375.
Boileau, P. Reverse shoulder fracture prothesis for the treatment of proximal humeral fractures in elderly patients:early clinical and radiological results. Shoulder concept 2010:arthroscopy and arthroplasty / P. Boileau, G. Moineau, N.Brassart [et al.] // Sauramps. medical. – 2010. – P. 231–243.
Boons, H. W. Hemiarthroplasty for humeral four-part fractures for patients 65 years and older: a randomized controlled trial / H. W. Boons, J. H. Goosen, S. van Grinsven [etal.] // Clin. Orthop. Relat. Res. – 2012 Dec. - N 470 (12). – P.3483–3491. – Epub 2012 Aug 16.
Court-Brown, C. M. Epidemiology of adult fractures: a review / C. M. Court-Brown, B. Caesar // Injury. -2006. - N 37. – P. 691–697.
Court-Brown, C. M. The epidemiology of proximal humeral fractures / C. M. Court-Brown, A. Garg, M. M. Mc-Queen // Acta. Orthop. Scand. – 2001 Aug. – N 72(4). – P.365–371.
Duralde, X. A. The results of ORIF of displaced unstable proximal humeral fractures using a locking plate / X. A. Duralde, L. R. Leddy // J. Shoulder Elbow Surg. – 2010. – N 19 (4). – P. 480–488. – DOI: 10.1016/j.jse.2009.08.008.
Fjalestad, T. Surgical treatment with an angular stable plate for complex displaced proximal humeral fractures in elderly patients: a randomized controlled trial / T. Fjalestad, M. O. Hole, I. A., Hovden [et al.] // J. Orthop. Trauma. 2012. – N
– P. 98–106. – DOI: 10.1097/BOT.0b013e31821c2e15.
Gardner, M. J. Failure of fracture plate fixation / M. J. Gardner, J. M. Evans, R. P. Dunbar // J. Am. Acad. Orthop. Surg. – 2009. – N 17 (10). – P. 647–657
Gupta, A. K. Surgical management of complex proximal humerus fractures: A systematic review of 92 studies including 4500 patients / A. K. Gupta, J. D. Harris, B. J. Erickson [et al.] // J. Orthop. Trauma. – 2015. – N 29 (1). – P. 54–59.
Hageman, M. G. The factors influencing the decision making of operative treatment for proximal humeral fractures
/ M. G. Hageman [et al.] // Shoulder Elbow Surg. – 2015. – Vol.24. – P. 21–26.
Juan, Wang. Meta-analysis suggests that reverse shoulder arthroplasty in proximal humerus fractures is a better option than hemiarthroplasty in the elderly / Juan Wang,Yanbin Zhu, Fei Zhang [et al.] // International Orthopaedics. – March 2016. – Vol. 40, iss. 3. – P. 531–539.
Koval, K. J. Functional outcome after minimally displaced fractures of the proximal part of the humerus / K. J.Koval, M. A. Gallagher, J. G. Marsicano [et al.] // J. Bone Joint Surg. Am. – 1997 Feb. – N 79 (2). – P. 203–207.
Lind, T. The epidemiology of fractures of the proximal humerus / T. Lind, K. Krøner, J. Jensen // Arch. Orthop.Trauma Surg. – 1989. – N 108. – P. 285–287.
Maier, D. Proximal humeral fracture treatment in adults / D. Maier, M. Jaeger, K. Izadpanah [et al.] // J. Bone Joint Surg. Am. – 2014. – N 96. – P. 251–261.
Murray, I. R. Proximal humeral fractures: current concepts in classification, treatment and outcomes / I. R. Murray, A. K. Amin, T. O. White [et al.] // J. Bone Joint Surg. Br. – 2011. – N 93 (1). – P. 1–11. – DOI: 10.1302/0301- 620X.93B1.25702.
Neer, C. S Displaced proximal humerus fractures. Part1. Classification and evaluation / C. S. Neer // J. Bone Joint
Surg. (Am.). – 1970a. – N 52 (6). – P. 1077– 1089.
Olerud, P. Hemiarthroplasty versus nonoperative treatment of displaced 4- part proximal humeral fractures in elderly patients: a randomized controlled trial / P. Olerud, L. Ahrengart, S. Ponzer [et al.] // J. Shoulder Elbow Surg. - 2011 Oct. – N 20(7). – P. 1025–33. – Epub 2011 Jul 23.
Robinson, C. M. Modern perspectives of open reduction and plate fixation of proximal humerus fractures / C.M Robinson, A. K. Amin, K. C. Godley [et al.] // J. Orthop. Trauma. – 2011 Oct. – N 25 (10). – P. 618–629.
Rothberg, D. Fractures of the proximal humerus / D. Rothberg, T. Higgins // Orthop. Clin. North Am. – 2013 Jan. – N 44 (1). – P. 9–19.
Sidor, M. L. The Neer classification system for proximal humerus fractures. An assessment of interobserver reliability and reproducibility / M. L. Sidor, J. D. Zickerman, T.Lyon [et al.] // J. Bone Joint Surg. Am. – 1993. – N 75. – P.
–1750.