დემენციასთან დაკავშირებული ეთიკური გამოწვევები საქართველოში
DOI:
https://doi.org/10.52340/jecm.2024.06.14საკვანძო სიტყვები:
Dementia, Ethical Challenges, Georgiaანოტაცია
სტატიაში დემენციასთან დაკავშირებული ეთიკური გამოწვევები განხილულია სხვადასხვა პერსპექტივიდან: დემენციის მქონე პაციენტი, მზრუნველი, ჯანდაცვის სისტემა და სამედიცინო პერსონალი და საზოგადოება. დემენცია იწვევს კოგნიტური უნარების დაქვეითებას, რაც ამცირებს გადაწყვეტილებების დამოუკიდებლად მიღების შესაძლებლობას და საჭიროებს სუროგატულ გადაწყვეტილებაზე პასუხისმგებელ პირს. ეთიკური გამოწვევები უკავშირდება ავტონომიის, ღირსების, უსაფრთხოების, ტრავმის რისკების და დამოუკიდებლობის ბალანსის დაცვას. საქართველოში ოჯახის წევრებისათვის, რომლებიც მნიშვნელოვან როლს ასრულებენ ყოველდღიური ზრუნვის პროცესში, ამ ბალანსის შენარჩუნება ხშირად რთულია. დემენციასთან დაკავშირებული გამოწვევების დაძლევა მოითხოვს საზოგადოებაში დემენციის შესახებ ცნობადობის ამაღლებას, ჯანდაცვის სისტემის გაძლიერებას, სამედიცინო პერსონალის გადამზადებას, მზრუნველთა მხარდაჭერას და განათლებას. ეთიკის ინსტიტუციონალიზაცია ჯერ კიდევ სუსტი რგოლია ჯანდაცვის სისტემაში, ამიტომ შესაძლებელია არსებული კლინიკური ეთიკის კომიტეტების როლის გაძლიერება საგანმანათლებლო საქმიანობისათვის. დასახელებული ძალისხმევები პრიორიტეტული უნდა გახდეს საქართველოში დემენციის მქონე პაციენტების ღირსების, ავტონომიის, ცხოვრების ხარისხის, ჯანმრთელობისა და კეთილდღეობის უზრუნველყოფისათვის.
Downloads
წყაროები
Alzheimer Europe Report (AER). Ethical dilemmas faced by health and social care professionals providing dementia care in care homes and hospital settings: a guide for use in the context of ongoing professional care training. 2015.
Chiong W, et al; Ethics, Law, and Humanities Committee. Ethical Considerations in Dementia Diagnosis and Care: AAN Position Statement. Neurology. 2021 Jul 13;97(2):80-89.
Dementia: assessment, management and support for people living with dementia and their carers. NICE guideline. Published: 20 June 2018. Available from: https://www.nice.org.uk/guidance/ng97
Hughes JC, Hope T, Savulescu J, Ziebland S. Carers, ethics and dementia: a survey and review of the literature. Int J Geriatr Psychiatry. 2002 Jan;17(1):35-40.
Mazer B, at al. Ethics of Clinical Decision-Making for Older Drivers: Reporting Health-Related Driving Risk. Can J Aging. 2016 Jun;35 Suppl 1:69-80.
Nuffield Council of Bioethics (NCB). Dementia: Ethical Issues. A guide to the report. 2009.
Post SG. Key issues in the ethics of dementia care. Neurol Clin. 2000 Nov;18(4):1011-22.
WHO. Global status report on the public health response to dementia. WHO, 2021.
ნ.ზავრადაშვილი, ე.ჭყონია, ნ.მახაშვილი. დემენცია - დაავადებათა მართვის კლინიკური გზამკვლევი. 2024.
ჩამოტვირთვები
გამოქვეყნებული
როგორ უნდა ციტირება
გამოცემა
სექცია
