ჰიპერაქტიული აშლილობა, თანმხლები გონებრივი ჩამორჩენილობით და სტერეოტიპული მოძრაობებით სკოლამდელი ასაკის ბავშვებში მუდმივად მცხოვრები საქართველოს ეკოლოგიურად არაკეთილსაიმედო რეგიონებში
DOI:
https://doi.org/10.52340/jecm.2022.06.33საკვანძო სიტყვები:
executive functions, autism spectrum disordersანოტაცია
კვლევის მიზანს წარმოადგენს საქართველოს ანტროპოგენურად დაბინძურებულ რეგიონებში დაბადებული და მუდმივად მცხოვრები ბავშვების აუტისტური სპექტრის დარღვევებით გამოხატული კლინიკური სიმპტომების და სისხლის პლაზმაში (Pb,Zn,Cu)-ის დონის რანჟირება.გამოკვლეული კონტინგენტი შედგება ბავშვებისგან (საშუალო ასაკით 3,5 წ), რომელთა კლინიკური მდგომარეობა პასუხობს აუტისტური სპექტრის დარღვევების დიაგნოსტიკურ კრიტერიუმებს ICD-10, რუბრიკით F-84.4. სამიზნე ჯგუფში (25 ბავშვი) ჩართულია ბავშვები, რომელთა სისხლის პლაზმაში Pb-ის დონეა ≤10,0 მკგ/დლ, საკონტროლო ჯგუფის ბავშვების (14 ბავშვი) სისხლის პლაზმა ქსენობიოტიკებს არ შეიცავს. მიღებული მონაცემების თანახმად, სამიზნე და საკონტროლო ჯგუფებში აღინიშნება ესენციური ელემენტების (Zn,Cu) საკმაოდ გამოხატული დეფიციტი. ამასთან ერთად Zn უკმარისობა უფრო გამოხატულია სამიზნე ჯგუფში საკონტროლო ჯგუფთან შედარებით. CARS-ის მონაცემების თანახმად აუტისტური სპექტრის დარღვევების გამოხატულება გამოკვლეულ ბავშვებში იყო ერთმნიშვნელოვანი და მერყეობდა 30-36 ქულის ფარგლებში. მიღებული მონაცემების მიხედვით სამიზნე ჯგუფის ბავშვების სტერეოტიპული მოძრაობები მეტად გამოხატულია, ვიდრე საკონტროლო ჯგუფისა, ქცევითი მაჩვენებლები ორივე გამოკვლეული ჯგუფის ბავშვებში შეესაბამება F-90 კრიტერიუმებს. თანატოლებთან ურთიერთობა შეესაბამება კლინიკურ დეფინაციას. ნუტრიციული ხასიათის ანომალიის მიუხედავად ესენციური მიკროელემენტების დონე შეესაბამება ასაკობრივ ნორმატივებს, თუმცა სამიზნე ჯგუფის სისხლის პლაზმაში თუთიის დონე უახლოვდება თუთიის დეფიციტს.
Downloads
წყაროები
ავკოფაშვილი გ. ღონღაძე ა. ტყვია როგორც კანცეროგენური საფრთხე გარემოში და ადამიანის ყოფაცხოვრებაში.
გაგოშიძე თ. ბავშვის ფსიქიკური განვითარების დარღვევები თბილისი. 2007.P.334.
გელაძე ნ., ხუნდაძე მ., ხაჭაპურიძე ნ., ბახტაძე ს., კაპანაძე ნ. ბავშვთა და მოზარდთა სომატოფორმული აშლილობის მართვა //სოციალური, ეკოლოგიური და კლინიკური პედიატრია. 2018, N20:14-15.
ლაზარევა ი. საქართველო ტყვიის პრობლემების პირისპირ. გაეროს ბავშვთა ფონდი Gaero (3). 2018
ნანეიშვილი ნ. არავერბალური ინტელექტის მაჩვენებელსა და სოციალურ ფუნქციონირებას შორის ურთიერთკავშირი ბავშვთა და მოზარდთა ასაკში დაწყებული შიზოფრენიის დროს. დისერტაცია. 2021:136
2 აპრილს საქართველოში აუტიზმის შესახებ ინფორმაციის გავრცელების მსოფლიო დღე აღინიშნა.//დაავადებათა კონტროლისა და პრევენციის ცენტრი.2020. თბილისი.
საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური 2019
სტურუა ლ. ტყვია-საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის პრობლემა საქართველოში. ტყვიის მსოფლიო კვირეულისადმი მიძღვნილი სამეცნიერო კონფერენცია. 24 ოქტომბერი 2019.
ხვედელიძე ლ. ატმოსფეროს დაბინძურება და მისი გავლენა ბიოსფეროზე.// საერთაშორისო სამედ. კონფ. „ეკოლოგიის თანამედროვე პრობლემები. ქუთაისი. 2018:67-70.
ხუნდაძე მ. ბავშვთა და მოზარდთა სომატოფორმული და სხვა ნევროტული აშლილობების კლინიკო-ფსიქოლოგიური თავისებურებანი. მედ. დოქტ. დისერტაცია. თბილისი 2018:102.
Avkopashvili G, Avkofashvili M, et.al. Ecomonitoring of pollution in Bolnisi region with heavy metals contaminated by Geoinformation systems.//Georgian Chemical Journal 2015,v.15:125-128.
Dan I. Stein. Mental, behavioral and neurodevelopmental disorders in the ICD-11: an international perspective on Key changes and controversies.//BMS Medicine 2020; 18:21
Field A. Discovering Statistics Using IBM Statistis. Fourth Edition. 2018, charter 18: 686-698.
Heidelberg.MVZ, Labor. DF.Limbach//www.labor:de.https.2020.
Heavy metals, a meaningless tem. //Papers Presented to the Simposium of the Effect of Air-born Polution on Vegetation. Warszawa.2020, Bd.102, h.64,S-21-28
Ilinski T,Sheider Y. Autism and autistic symptoms associated with children lead poisoning//App.Res.Env.Toxicology and pharmacology 2014, 36(2):1010-1018
Maenner M.I. et. al. Prevalence of autism spectrum disorders. Autism and developmental disabilities monitoring network.//MMWR. Surveillance Summaris –2020-4 (69).-C.1-12.
Min-Iing-Lee, Miao-Chun-Chao.et.al. Heavy Metals Effection Suspeptibility and Attention-Deficit. Hyperactivity Disorder:Implication of lead, cadmium.//I.Environ Res Public Health.2018. Jun;15(16):1221
Philippe Grandien, Ph. I. Landrigen. Neurobehavioural effect of developmental toxicity.// Lancet Neurol.2014,vol13.Marc:330-38.
Randall M. et.al. Diagnostic test for autism spectrum disorders (ASD) in preschool children//Cochrane Database of Systematic Reviews-2018.N7-C.291-299
Ogundele Michael. Behavioral and emotional disorders in childhood: A brief overview for pediatricians.//World I. Clin. Pediatr. 2018, Feb 8; 7(1): 9-26.
Paulo A. Graziano; Dea Garic; Anthony Steven Dick. Individual differences in white matter of the uncinate fasciculus and inferior fronto-occipital fasciculus: possible early biomarkers for callous-unemotional behaviors in young children with disruptive behavior problems.//The Journal of child Psychology and Psychiatry. 63:1 (2022) p.p 19-33.
Rybchenko L. Correctional and Pedagogical Work with children who have autism spectrum disorders.// I. Education. Pedagogies, Methodics, Phycholocy of Education. 2013. N5:92-105.
erythrocyte levels for mercury and lead //Neuro Psychopharmacol. Biol. Psychiatry. 2017;79:340-368.
Sanchez Garcia A.B. et. al. Toddler screening for autism spectrum disorders: A meta-analysis of diagnostic accuracy//Journal of Autism and Developmental Disorders-2019.-N5(49)-C.1837-1852.
Sathe N.et al. Nutritional and dietary interventions for autism spectrum disorders: a sustematic review// Pediatrics -2017-T.139-N6-C 2017.
Schoper E; Reichler R. et.al. The childhood autism rating scale (CARS) for diagnostic screening and declassification of autism. New Vark. Irvington 1986.
Атирова Т.О; Захарова И.Н. Полигеномное секвенирование – навигатор в поисках причин развития аутизма. Русский медицинский журнал. 2016. N6. С. 379-383.
Признаки аутизма у детей. Внешние признаки, особенности поведения ребёнка с аутизмом//Policmed.com 2019.15.03:2-12/14.
Расстройства аутистического спектра в детском возрасте: диагностика, терапия, профилактика, реабилитация. «Российское общество психиатров» 2020:1-120.
Черненко Н.К. Биологическая функция химических элементов. Справочное пособие. Минск. 2014:172
ჩამოტვირთვები
გამოქვეყნებული
როგორ უნდა ციტირება
გამოცემა
სექცია
