Past da Present of village Jeglev

ანოტაცია

 ნაშრომში საუბარია ახალგორის მუნიციპალიტეტის ისტორიულ სოფელ ძეგლევის წარსულსა და დღევანდელობაზე. მიმოხილულია სოფლის გეოგრაფიული გარემო: იგი მდებარეობს ქსნის ხეობაში, ოკუპირებულ ტერიტორიაზე, ახალგორთან ახლოს, 5 კილომეტრის დაშორებით, ალევის ქედის დასავლეთ კალთაზე, ზღვის დონიდან 1150 მეტრზე. ახსნილია სოფლის ეტიმოლოგია, რომელიც ისტორიული ძეგლების სიმრავლესთან უნდა იყოს კავშირში. აქედან გამომდინარე საუბარია ხუროთმოძღვრულ ძეგლებზე, იქ არსებულ უძველეს წარწერებზე, რომელიც შეისწავლა და გაშიფრა ცნობილმა პროფესორმა გიორგი ოთხმეზურმა. განსაკუთრებული ყურადღება ეთმობა ისეთ უძველეს დემოგრაფიულ ნუსხებს, როგორიცაა XVIII საუკუნის ქსნის საერისთავოს სტატისტიკური აღწერილობები, რომლებიც არქეოლოგიური მოგზაურობისას ახალგორის მუნიციპალიტეტის სოფელ იკოთში უნახავს ექვთიმე თაყაიშვილს. აღწერები გამოცემულია როგორც ექვთიმე თაყაიშვილის (ორი აღწერა), ისე ივანე ჯავახიშვილის (სამი აღწერა) მიერ. მათი ურთიერთშედარების საფუძველზე ახსნილია იმ დროს არსებული ისტორიული რეალობა, ნაჩვენებია თუ როგორი მძიმე შედეგები მოჰყვა ლეკთა თარეშს ქსნის ხეობაში და მათ შორის სოფელ ძეგლევშიც, სადაც გადიოდა ახალგორისკენ მიმავალი ე.წ. „ლეკთა გზა." გერმანელი მოგზაური იოჰან ანტონ გიულდენშტედტი ძეგლევს ლეკებისაგან აოხრებულ და გაპარტახებულ სოფლებს შორის მოიხსენიებს, გავიარეთ „განადგურებული სოფელ ძეგლევის ნაშთებიო"-წერდა იგი. ყოველივე ეს კი ზრდიდა გლეხთა ბოგანო კატეგორიას. ნაშრომში, სათანადო ლიტერატურის დამოწმებით ახსნილია, თუ როდიდან ჩნდება საქართველოში გლეხთა ისეთი კატეგორია, როგორიც იყო „ბოგანო", რა მდგომარეობაში იყვნენ ისინი და რა ვალდებულება ჰქონდათ მებატონეებთან.     გარდა მოსახლეობის აღწერებისა, ნაშრომში მიმოხილულია სოფელთან დაკავშირებული გვიანფეოდალური ხანის სიგელ-გუჯრები, სადაც საუბარია სოფლის სოციალურ თუ ეკონომიკურ მდგომარეობაზე, აქ მცხოვრები ყმებისა და მებატონეების ერისთავებისა და ფიცხელაურების ურთიერთობაზე. მითითებულია თუ როგორ გადადიოდა სოფელი ერთი მებატონიდან მეორეს ხელში, როგორ ეურჩებოდნენ ყმები ფიცხელაურებს და რა პოზიცია ეკავა ქართლ-კხეთის სამეფო კარს, პირადად კი ახალგორელი მოურავების ერთგულ გიორგი ბატონიშვილს.ნაშრომის ბოლოს ნაჩვენებია სოფლის უახლესი წარსული, მოყოლებული მეოცე საუკუნის ოთხმოციანი წლებიდან, განსაკუთრებული ყურადღება ეთმობა დღეს არსებულ დემოგრაფიულ ვითარებას და იმ მძიმე შედეგებს, რაც 2008 წლის აგვისტოს ომსა და ახალგორის მხარის ოკუპაციას მოჰყვა. ერთ დროს ხალხმრავალ, ორმოცდა-ხუთკომლიან სოფელში დღეს მხოლოდ 6 ოჯახია დარჩენილი, სადაც ხშირ შემთხვევაში ერთი ან ორი ადამიანი ცხოვრობს.