ტიპი 1 დიაბეტი და გულ-სისხლძარღვთა დაავადებები ბავშვებში (ლიტერატურის მიმოხილვა)
DOI:
https://doi.org/10.52340/spectri.2024.10.01.10საკვანძო სიტყვები:
ტიპი 1 დიაბეტი, კარდიო-ვასკულური რისკი, გენეტიკური ფაქტორები, რისკის მოდიფიცრებადი ფაქტორებიანოტაცია
შესავალი: ტიპი 1 დიაბეტი (T1D) ხასიათდება პანკრეასის ინსულინის სეკრეციის ბეტა უჯრედების შერჩევითი განადგურებით. 1 ტიპის დიაბეტის (T1D) განვითარების მექანიზმები ბოლომდე არ არის გარკვეული, თუმცა, საყოველთაოდ მიღებულია, რომ ტიპი 1 დიაბეტი გამოწვეულია გენეტიკური და გარემო ფაქტორების კომბინაციით.
ტიპი 1 დიაბეტით დაავადებულ პირებს აქვთ გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების განვითარების ჭარბი რისკი და მცირე სიცოცხლის ხანგრძლივობა.
ჩვენი კვლევის მიზანია ტიპი 1 დიაბეტისა და გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების ურთიერთკავშირის მიმოხილვა ბავშვთა ასაკში.
მეთოდები: ლიტერატურის ძიება ჩატარდა PubMed/MEDLINE, Web of Science, Google Scholar და Cochrane Library (The Cochrane Database of Systematic Reviews) მონაცემთა ბაზებში. გამოიყენებოდა შემდეგი საკვანძო სიტყვები "ტიპი 1 დიაბეტი", "გენეტიკური მიდრეკილება", "დისლიპიდემია ბავშვებში", „რისკის შეფასება“, „ანთებითი პასუხი“.
შედეგები: ლიტერატურის მიმოხილვამ აჩვენა, რომ T1D-ის მქონე ბავშვებში გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების მოდიფიცირებადი რისკის ფაქტორებია: დისლიპიდემია, ჰიპერგლიკემია, სიმსუქნე, ინსულინრეზისტენტობა, ჰიპოდინამია, რაც გენეტიკურ წინასწარგანწყობასთან ერთად განსაზღვრავს გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების განვითარებას.
დასკვნები: T1D-ის მქონე ბავშვებში საჭიროა გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების რისკის ფაქტორების ადრეული გამოვლენა და პრევენცია;
აუცილებელია შესწავლილ იქნას გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების რისკის ფაქტორები T1D-ის მქონე ბავშვებში პოპულაციური თავისებურებების გათვალისწინებით.
##plugins.generic.usageStats.downloads##
წყაროები
De Ferranti SD, De Boer IH, Fonseca V, Fox CS, Golden SH, Lavie CJ, Magge SN, Marx N, McGuire DK, Orchard TJ. Type 1 diabetes mellitus and cardiovascular disease: A scientific statement from the American Heart Association and American Diabetes Association., 2014, 130. DOI: https://doi. org/10.1161/CIR.;34:1110-30.
Gourgari E, Dabelea D, Rother K. Modifiable Risk Factors for Cardiovascular Disease in Children with Type 1 Diabetes: Can Early Intervention Prevent Future Cardiovascular Events? Curr Diab Rep. 2017 Nov 3;17(12):134
Redondo MJ, Steck AK, Pugliese A. Genetics of type 1 diabetes. Pediatric diabetes. 2018 May;19(3):346-53.
Onengut‐Gumuscu S, Webb‐Robertson BJ, Sarkar S, Manichaikul A, Hu X, Frazer‐Abel A, Holers VM, Rewers MJ, Rich SS. Genetic variants in the complement system and their potential link in the aetiology of type 1 diabetes. Diabetes/Metabolism Research and Reviews. 2024 Jan;40(1):e3716.
Frese T, Sandholzer H. The epidemiology of type 1 diabetes mellitus, type 1 diabetes.. InTech 2013
GlOBAl BurDEN Of DIABETES. WHO. 2014.
Melmed S, Polonsky KS, Larsen PR, Kronenberg HM. Williams textbook of endocrinology E-Book. Elsevier Health Sciences; 2015 Nov 11.
Oza C, Khadilkar A, Mondkar SA, Gondhalekar K, Khadilkar V. Longitudinal trends in lipid profile in indian children and youth with type-1 diabetes: A 5-year follow up from a single centre. Endocrine. 2023 Feb;79(2):313-22.
Vergès B. Dyslipidemia in type 1 diabetes: a masked danger. Trends in Endocrinology & Metabolism. 2020 Jun 1;31(6):422-34.
Lind M, Svensson AM, Kosiborod M, Gudbjörnsdottir S, Pivodic A, Wedel H, Dahlqvist S, Clements M, Rosengren A. Glycemic control and excess mortality in type 1 diabetes. New England Journal of Medicine. 2014 Nov 20;371(21):1972-82.
Zhang P, Zhang Z, Zhong J, Zheng X, Zhou J, Sun W. Cardiovascular diseases consequences of type 1, type 2 diabetes mellitus and glycemic traits: A Mendelian randomization study. Diabetes Research and Clinical Practice. 2024 Feb 1;208:111094.
Niechciał E, Marcovecchio ML. Treatment of cardiometabolic risk factors in patients with type 1 diabetes. Current Opinion in Pediatrics. 2020 Aug 1;32(4):589-94.
Pastore I, Bolla AM, Montefusco L, Lunati ME, Rossi A, Assi E, Zuccotti GV, Fiorina P. The impact of diabetes mellitus on cardiovascular risk onset in children and adolescents. International journal of molecular sciences. 2020 Jul 12;21(14):4928.
Piepoli MF, Hoes AW, Agewall S, Albus C, Brotons C, Catapano AL, Cooney MT, Corrà U, Cosyns B, Deaton C, Graham I, Hall MS, Hobbs FDR, Løchen ML, Löllgen H, Marques-Vidal P, Perk J, Prescott E, Redon J, Richter DJ, Sattar N, Smulders Y, Tiberi M, van der Worp HB, van Dis I, Verschuren WMM, Binno S; ESC Scientific Document Group. 2016 European Guidelines on cardiovascular disease prevention in clinical practice: The Sixth Joint Task Force of the European Society of Cardiology and Other Societies on Cardiovascular Disease Prevention in Clinical Practice (constituted by representatives of 10 societies and by invited experts)Developed with the special contribution of the European Association for Cardiovascular Prevention & Rehabilitation (EACPR). Eur Heart J. 2016 Aug 1;37(29):2315-2381.
Gogishvili, G.G., Petriashvili, S., Nanobashvili, N., Megrelishvili, N.M., & Taboridze, I. Characteristics of the lipid profil young adults with ischemic heart disease in georgian population. 2021. PIRETC. 11(1): 47-52
Samuelsson U, Anderzén J, Gudbjörnsdottir S, Steineck I, Åkesson K, Hanberger L. Teenage girls with type 1 diabetes have poorer metabolic control than boys and face more complications in early adulthood. Journal of Diabetes and its Complications. 2016 Jul 1;30(5):917-22.
O'Keeffe LM, Simpkin AJ, Tilling K, Anderson EL, Hughes AD, Lawlor DA, Fraser A, Howe LD. Sex-specific trajectories of measures of cardiovascular health during childhood and adolescence: a prospective cohort study. Atherosclerosis. 2018 Nov 1;278:190-6.
Enes P, Martín-Frías M, Álvarez MÁ, Yelmo R, Alonso M, Barrio R. Achievement of metabolic control goals set by the American Diabetes Association and the International Society for Pediatric and Adolescent Diabetes in pediatric patients with type 1 diabetes from Spain. diabetes research and clinical practice. 2015 Feb 1;107(2):300-5.
Driver SL, Martin SS, Gluckman TJ, Clary JM, Blumenthal RS, Stone NJ. Fasting or nonfasting lipid measurements: it depends on the question. Journal of the American College of Cardiology. 2016 Mar 15;67(10):1227-34.
Furman D, Campisi J, Verdin E, Carrera-Bastos P, Targ S, Franceschi C, Ferrucci L, Gilroy DW, Fasano A, Miller GW, Miller AH. Chronic inflammation in the etiology of disease across the life span. Nature medicine. 2019 Dec;25(12):1822-32.
Flokas ME, Zeymo A, Mete M, Anhalt H, Rother KI, Gourgari E. Overweight and obese children with optimal control in the T1D Exchange Registry: How are they different from lean children with optimal control?. Journal of Diabetes and its Complications. 2020 Apr 1;34(4):107513.
Heier M, Margeirsdottir HD, Brunborg C, Hanssen KF, Dahl-Jørgensen K, Seljeflot I. Inflammation in childhood type 1 diabetes; influence of glycemic control. Atherosclerosis. 2015 Jan 1;238(1):33-7.
Odermarsky M, Pesonen E, Sorsa T, Lernmark Å, Pussinen PJ, Liuba P. HLA, infections and inflammation in early stages of atherosclerosis in children with type 1 diabetes. Acta Diabetologica. 2018 Jan;55:41-7.
Odermarsky, M.; Pesonen, E.; Sorsa, T.; Lernmark, A.; Pussinen, P.J.; Liuba, P. HLA, infections and inflammation in early stages of atherosclerosis in children with type 1 diabetes. Acta Diabetol. 2018, 55, 41–47.
Lernmark Å, Akolkar B, Hagopian W, Krischer J, McIndoe R, Rewers M, Toppari J, Vehik K, Ziegler AG, TEDDY Study Group. Possible heterogeneity of initial pancreatic islet beta‐cell autoimmunity heralding type 1 diabetes. Journal of Internal Medicine. 2023 Aug;294(2):145-58.
Lynch KF, Lee HS, Törn C, Vehik K, Krischer JP, Larsson HE, Haller MJ, Hagopian WA, Rewers MJ, She JX, Simell OG. Gestational respiratory infections interacting with offspring HLA and CTLA-4 modifies incident β-cell autoantibodies. Journal of autoimmunity. 2018 Jan 1;86:93-103.
Geovanini GR, Libby P. Atherosclerosis and inflammation: overview and updates. Clinical science. 2018 Jun 21;132(12):1243-52.
Pussinen PJ, Paju S, Koponen J, Viikari JS, Taittonen L, Laitinen T, Burgner DP, Kähönen M, Hutri-Kähönen N, Raitakari OT, Juonala M. Association of childhood oral infections with cardiovascular risk factors and subclinical atherosclerosis in adulthood. JAMA network open. 2019 Apr 5;2(4):e192523-.
Simonsen JR, Järvinen A, Harjutsalo V, Forsblom C, Groop PH, Lehto M. The association between bacterial infections and the risk of coronary heart disease in type 1 diabetes. Journal of internal medicine. 2020 Dec;288(6):711-24.
Bradley TJ, Slorach C, Mahmud FH, Dunger DB, Deanfield J, Deda L, Elia Y, Har RL, Hui W, Moineddin R, Reich HN. Early changes in cardiovascular structure and function in adolescents with type 1 diabetes. Cardiovascular diabetology. 2016 Dec;15:1-2.
Heier M, Margeirsdottir HD, Brunborg C, Hanssen KF, Dahl-Jørgensen K, Seljeflot I. Inflammation in childhood type 1 diabetes; influence of glycemic control. Atherosclerosis. 2015 Jan 1;238(1):33-7.
Rich SS. Mapping genes in diabetes: genetic epidemiological perspective. Diabetes. 1990 Nov 1;39(11):1315-9.
Howson JM, Walker NM, Clayton D, Todd JA, Diabetes Genetics Consortium. Confirmation of HLA class II independent type 1 diabetes associations in the major histocompatibility complex including HLA‐B and HLA‐A. Diabetes, Obesity and Metabolism. 2009 Feb;11:31-45.
Hu X, Deutsch AJ, Lenz TL, Onengut-Gumuscu S, Han B, Chen WM, Howson JM, Todd JA, De Bakker PI, Rich SS, Raychaudhuri S. Additive and interaction effects at three amino acid positions in HLA-DQ and HLA-DR molecules drive type 1 diabetes risk. Nature genetics. 2015 Aug;47(8):898-905.
Lenz TL, Deutsch AJ, Han B, Hu X, Okada Y, Eyre S, Knapp M, Zhernakova A, Huizinga TW, Abecasis G, Becker J. Widespread non-additive and interaction effects within HLA loci modulate the risk of autoimmune diseases. Nature genetics. 2015 Sep;47(9):1085-90.
Onengut‐Gumuscu S, Webb‐Robertson BJ, Sarkar S, Manichaikul A, Hu X, Frazer‐Abel A, Holers VM, Rewers MJ, Rich SS. Genetic variants in the complement system and their potential link in the aetiology of type 1 diabetes. Diabetes/Metabolism Research and Reviews. 2024 Jan;40(1):e3716.
Xie Z, Chang C, Zhou Z. Molecular mechanisms in autoimmune type 1 diabetes: a critical review. Clinical reviews in allergy & immunology. 2014 Oct;47:174-92.
March CA, Becker DJ, Libman IM. Nutrition and obesity in the pathogenesis of youth-onset type 1 diabetes and its complications. Frontiers in Endocrinology. 2021 Mar 22;12:622901.
Tayyem R, Nawaiseh H, Zakarneh SB, Khial Y, Allehdan S. Assessment of Nutrients Intake in Pediatrics with Type Diabetes and Dyslipidemia in Jordan. Adolescent Health, Medicine and Therapeutics. 2024 Dec 31:31-43.
Ahola AJ, Saraheimo M, Freese R, Forsblom C, Mäkimattila S, Groop PH, FinnDiane Study Group. Association between adherence to dietary recommendations and high-sensitivity C-reactive protein level in type 1 diabetes. diabetes research and clinical practice. 2017 Apr 1;126:122-8.
Eltayeb AA, Ahmad FA, Sayed DM, Osama AM. Subclinical vascular endothelial dysfunctions and myocardial changes with type 1 diabetes mellitus in children and adolescents. Pediatric cardiology. 2014 Aug;35:965-74.
Diabetes Control and Complications Trial, Epidemiology of Diabetes Interventions and Complications (DCCT/EDIC) Research Group. Risk factors for cardiovascular disease in type 1 diabetes. Diabetes. 2016 May;65(5):1370.
DiMeglio LA, Acerini CL, Codner E, Craig ME, Hofer SE, Pillay K, Maahs DM. ISPAD Clinical Practice Consensus Guidelines 2018: Glycemic control targets and glucose monitoring for children, adolescents, and young adults with diabetes.
Shi M, Tang R, Huang F, Zhong T, Chen Y, Li X, Zhou Z. Cardiovascular disease in patients with type 1 diabetes: Early evaluation, risk factors and possible relation with cardiac autoimmunity. Diabetes/Metabolism Research and Reviews. 2021 Sep;37(6):e3423.
American Diabetes Association. 13. Children and adolescents: standards of medical care in diabetes—2021. Diabetes care. 2021 Jan 1;44(Supplement_1):S180-99.
ჩამოტვირთვები
გამოქვეყნებული
როგორ უნდა ციტირება
გამოცემა
სექცია
ლიცენზია
ეს ნამუშევარი ლიცენზირებულია Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 საერთაშორისო ლიცენზიით .
