On verbal arguments in sign languages

თამარ მახარობლიძე

doi:10.52340/lac.2022.940

ზმნის პირიანობის შესახებ ჟესტურ ენებში

ავტორები

თამარ მახარობლიძე ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი

DOI:

https://doi.org/10.52340/lac.2022.940

საკვანძო სიტყვები:

ჟესტური ენა, ზმნის პირიანობა, მორფოლოგიური სტრუქტურა

ანოტაცია

ჟესტურ ენებს მდიდარი მორფოლოგიური სტრუქტურა აქვთ როგორც ფლექსიური, ასევე დერივაციული თვალსაზრისით. მკვლევართა დიდ ნაწილს მიაჩნია, რომ ჟესტურ ენებში ძირითადად გვაქვს არა აფიქსური მორფოლოგია, არამედ თანადროული ანუ სინქრონული მოცემულობა. ჟესტი თავისი კინეტიკით ერთდროულად გადმოსცემს რამდენიმე გრამატიკულ მნიშვნელობას და განსხვავებით სამეტყველო ენებისგან, ის არ მოიცავს თანმიმდევრულ აფიქსებს. ზოგი მკვლევარი კი მიიჩნევს, რომ ჟესტურ ენებში სინქრონულ მორფოლოგიასთან ერთად პარალელურ რეჟიმში ასევე მოცემული გვაქვს რიგი გრამატიკული კატეგორიების აფიქსური წარმოებაც. ქართულ ჟესტურ ენაში ზმნას აქვს მორფოლოგიური საშუალებები, რომ გადმოსცეს სამეტყველო ქართულის შესაბამისი მწკრივები გამონაკლისის გარეშე, მაგრამ მისი პარადიგმა არ იმეორებს სამეტყველო ქართული ენის ზმნის პარადიგმებს. ქართული ჟესტური ენის ზმნის უღვლილება, შესაძლოა, წარმოდგენილი იყოს დროის და კილოს მარკერების დონეზე. აღსანიშნავია, რომ პირიანობის გაგება ჟესტურ ენებში არ იმეორებს სამეტყველო ენებში არსებულ მოცემულობებს, არამედ ის ეყრდნობა უშუალოდ ზმნის ფორმის კინეტიკურ პარამეტრებს.

##plugins.generic.usageStats.downloads##

##plugins.generic.usageStats.noStats##

წყაროები

• Aronoff, Mark, Irit Meir & Wendy Sandler. 2005. The paradox of sign language morphology. Language 81. 301–344. DOI: https://doi.org/10.1353/lan.2005.0043

• Börstell, Carl. 2017. Object marking in the signed modality: Verbal and nominal strategies in Swedish Sign Language and other sign languages. Stockholm: Stockholm University dissertation.

• Bross, Fabian. 2018. Differential object marking in German Sign Language: Animacy and definiteness as cross-linguistically stable cognitive concepts. Presentation at the VIII International Symposium on Intercultural, Cognitive and Social Pragmatics. Universidad de Sevilla.

• Cormier, Kearsy, Jordan Fenlon & Adam Schembri. 2015. Indicating verbs in British Sign Language favour motivated use of space. Open Linguistics 1. 684–707. DOI: https://doi.org/10.1515/opli-2015-0025

• Dryer, Matthew S. 2013. Order of subject, object and verb. In Matthew S. Dryer & Martin Haspelmath (eds.), The World Atlas of Language Structures Online. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology. http://wals.info/chapter/81.

• Friedman, Lynn A. 1976. The manifestation of subject, object, and topic in American Sign Language. In Charles N. Li (ed.), Subject and topic, 127–148. London/New York, NY: Academic Press.

• Gelderen, Elly van. 2011. The grammaticalization of agreement. In Bernd Heine & Heiko Narrog (eds.), The Oxford handbook of grammaticalization, 491–501. Oxford: Oxford University Press. DOI: https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780199586783.013.0049

• Hou, Lynn & Richard P. Meier. 2018. The morphology of first-person object forms of directional verbs in ASL. Glossa: A Journal of General Linguistics 3(1). 114. DOI: https://doi.org/10.5334/gjgl.469

• Leeson, Lorraine & John Saeed. 2012. Word order. In Roland Pfau, Markus Steinbach & Bencie Woll (eds.), Sign language: An international handbook, 245–265. Berlin/Boston, MA: De Gruyter Mouton.

• Liddell, Scott K. 2011. Agreement disagreements. Theoretical Linguistics 4(3–4). 161–172. DOI: https://doi.org/10.1515/thli.2011.012

• Lillo-Martin, Diane & Richard P. Meier. 2011. On the linguistic status of ‘agreement’ in sign languages. Theoretical Linguistics 37(3–4). 95–142. DOI: https://doi.org/10.1515/thli.2011.009

• Makharoblidze, Tamar. 2015. Indirect object markers in Georgian Sign Language. Sign Language & Linguistics 18(2). 238–250. DOI: https://doi.org/10.1075/sll.18.2.03mak

• Mathur, Gaurav & Christian Rathmann. 2012. Verb agreement. In Roland Pfau, Markus Steinbach & Bencie Woll (eds.), Sign language: An international handbook, 136–157. Berlin/Boston, MA: De Gruyter Mouton. DOI: https://doi.org/10.1515/9783110261325.136

• Padden, Carol, Irit Meir, Wendy Sandler & Mark Aronoff. 2010. Against all expectations: Encoding subjects and objects in a new language. In Donna B. Gerdts, John C. Moore & Maria Polinsky (eds.), Hypothesis A/hypothesis B: Linguistic explorations in honor of David M. Perlmutter, 383–400. Cambridge, MA: MIT Press.

• Pfau, Roland, Martin Salzmann & Markus Steinbach. 2018. The syntax of sign language agreement: Common ingredients, but unusual recipe. Glossa: A Journal of General Linguistics 3(1). 107. DOI: https://doi.org/10.5334/gjgl.511

• Rathmann, Christian. 2003. The optionality of agreement phrase: Evidence from German Sign Language (DGS). In William Earl Griffin (ed.), The role of agreement in natural language: Proceedings of the 5th Annual Texas Linguistics Society Conference, 181–192. Austin, TX: Texas Linguistics Forum.

• Rathmann, Christian & Gaurav Mathur. 2002. Is verb agreement the same cross-modally? In Richard P. Meier, Kearsy Cormier & David Quinto-Pozos (eds.), Modality and structure in signed and spoken languages, 370–404. Cambridge: Cambridge University Press.

• Sapountzaki, Galini. 2012. Agreement auxiliaries. In Roland Pfau, Markus Steinbach & Bencie Woll (eds.), Sign language: An international handbook, 204–227. Berlin/Boston, MA: De Gruyter Mouton.

• მახარობლიძე თ. (2019) ქართული ჟესტური ენის ზმნის მორფოლოგია. ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი. შოთა რუსთაველის ეროვნული სამეცნიერო ფონდი. თბილისი. ISBN 978-9941-18-331-7. 248გვ.

• მახარობლიძე თ. (2012) ქართული ჟესტური ენა. საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტრო. USAID, Save The Children International. თბილისი 610-გვ.