დანიშნულების აფიქსი ჟესტურში
DOI:
https://doi.org/10.52340/lac.2022.798ანოტაცია
ზოგადად აფიქსების გამოყოფა ჟესტურ ენებში საკმაოდ რთულია, რადგანაც აფიქსიც ისეთივე ჟესტია ფორმით როგორც ლექსიკური შინაარსის მატარებელი ჟესტი. ამასთან, ჟესტის ქცევა მორფემად ხდება მისი დელექსიკალიზაციისა და ეროზიის პარალელურ პროცესში. ჟესტური ენები მაღალი დინამიკის ახალგაზრდა ენებია, ამდენად, გრამატიკალიზაციის პროცესი ამ ენებში უფრო მაღალი ტემპით ხასიათდება. გამოვყავით ჟესტის - როგორც მორფემის ძირითადი პარამეტრები:
1.ჟესტი უნდა იყოს დელექსიკალიზებული და, შესაბამისად, გრამატიკალიზებული, ანუ მას დაკარგული ან გაბუნდოვნებული უნდა ჰქონდეს პირველადი ლექსიკური მნიშვნელობა;
2.ჟესტი უნდა იყოს ეროზირებული, ანუ მოსალოდნელია ცვლილება მისი შესრულების დინამიკაში, ან შესაძლოა, ორხელიანი ჟესტი იქცეს ერთხელიანად;
3.მორფემას უნდა ჰქონდეს მკვიდრი ადგილი. ეს ნიშნავს, რომ მორფემა, რომელიც ხან ჟესტის წინ გვხვდება, ხან ჟესტის შემდეგ, ვერ იქნება მორფოლოგიური აფიქსი;
4.აუცილებელია მორფოსემანტიკური ნიშნის არსებობა, რაც ნიშნავს, რომ ამ აფიქსის დართვა სხვადასხვა ჟესტზე განაპირობებს კონკრეტული სემანტიკური მნიშვნელობის შეძენას [მახარობლიძე 2019, 8].
##plugins.generic.usageStats.downloads##
წყაროები
მახარობლიძე, თამარ. 2012. ქართული ჟესტური ენა. თბილისი.
მახარობლიძე, თამარ. 2019. ქართული ჟესტური ენის ზმნის მორფოლოგია. თბილისი: ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის გამომცემლობა.
მახარობლიძე, თამარ. 2015. ქართული ჟესტური ენის ლექსიკონი. თბილისი: ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის გამომცემლობა.
Brennan, Mary. 1990. Word-formation in British Sign Language. Stockholm: Stockholm University Press.
Brinton, J. Laurel and Elizabeth Closs Traugott. 2005. Lexicalization and Language Change. Cambridge: Cambridge University Press.
Bybee, Joan. 2003. Cognitive Processes in Grammaticalization. 145-167 In: Cognitive and Functional Approaches to Language Structure. Vol. 2 of The New Psychology of Language. Ed. Michael Tomasello. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.
Diewald, Gabriele. 2011. Grammaticalization and pragmaticalization. In: The Oxford Handbook of Grammaticalization. Eds. Heiko Narrog and Bernd Heine. Oxford: Oxford University Press.
Haspelmath, Martin. 2004. On Directionality in Language Change with Particular Reference to Grammaticalization. 17-44. In: Up and down the Cline 2 The Nature of Grammaticalization. Eds. Olga Fischer, Muriel Norde and Harry Perridon. Amsterdam: Benjamins.
Hopper, Paul. 1991. On Some Principles of Grammaticization. 149-187. In: Focus on Theoretical and Methodological Issues. Vol. 1 of Approaches to Grammaticalization. Eds. Elizabeth Closs Traugott and Bernd Heine. Amsterdam: Benjamins.
Hopper, Paul and Elisabeth Closs Traugott. 2003. Grammaticalization. 2nd ed. Cambridge: Cambridge University Press.
Janzen, Terry. 2012. Lexicalization and Grammaticalization. 816-841. In: Sign Language – An International Handbook. Eds. Roland Pfau, Markus Steinbach and Bencie Woll. Berlin, Boston: De Gruyter Mouton. doi: https://doi.org/10.1515/9783110261325
Meir, Irit. 2012. Word classes and word formation. 77-112. In: Sign Language – An International Handbook. Eds. Roland Pfau, Markus Steinbach and Bencie Woll. Berlin, Boston: De Gruyter Mouton. doi: https://doi.org/10.1515/9783110261325
Wilcox, Sherman. 2007. Routes from Gesture to Language. 107-131. In: Verbal and Signed Languages: Comparing Structures, Constructs and Methodologies. Eds. Elena Pizzuto, Paola Pietrandrea and Raffaele Simone. Berlin: Mouton de Gruyter.
ჩამოტვირთვები
გამოქვეყნებული
როგორ უნდა ციტირება
გამოცემა
სექცია
