City-urvban monster in some XIX century fiction

ანოტაცია

ცივილიზაციის განვითარების მანძილზე ყოველთვის გამოიყოფოდა ჯერ ციხე-სიმაგრე (შუა საუკუნეებში), შემდგომ უკვე ქალაქი, რომელიც განსხვავდება სოფლისა და მისი მცხოვრებლებისაგან. მაქს ვებერის განმარტებით, „ქალაქი, ჩვენი გაგებით, არის დასახლება, რომელსაც გააჩნია ბაზარი“ (М. Вебер, 1994:310- თარგმანი ჩვენია - თ.გ.). ქალაქი წარმოჩინდება შემდგომად, როგორც სახელმწიფოებრიობის, პოლიტიკური სტრუქტურისა სიმბოლო, სადაც ცხოვრობს სხვადასხვა ფენის, სხვადასხვა პროფესიის ადამიანი სამართლებრივი აპარატი მოქმედებს და მისი არქიტექტურაც განსხვავებულია, განკერძოებული, ქუჩებად და უბნებად დაყოფილი. სოფლიდან ჩამოსული ადამიანისათვის, იქნება იგი მაღალი თუ დაბალი წოდებისა, გაურკვევლობასა და შიშს ბადებს. ამდენად ქალაქისათვის მონსტრის სინონიმურობა უცნობი, უცხოს, საშიშის ტოლფასია, რომელიც ზევიდან დაჰყურებს ადამიანს, მისი ენაც კი უცხოა, განსხვავებული, გაუგებარი. ამიტომ იყო, რომ იური ლოტმანმა  (ერთმა პირველთაგანმა), რომელმაც მხატვრულ ნაწარმოებში წარმოდგენილი სივრცე სემიოტიკური თვალთახედვით განიხილა და გამოკვეთა ის აზრი, რომ ლიტერატურულ ტექსტში ასახული ქალაქი რეალურის მხოლოდ მოდელია, ხოლო მხატვრული და რეალური სივრცეს განსაზღვრავს კულტურული სტერეოტიპი და ტრადიცია.