საკვანძო სიტყვები
ნაძვნარი კორომი
ენტომოფაგები
ენტომოპათოგენები
ფერომონები
როგორ უნდა ციტირება
ანოტაცია
ნაშრომში განხილულია 2021-2023 წლებში აჭარის ა/რ შუახევისა და ხულოს მუნიციპალიტეტების ტერიტორიაზე ზ.დ. 700–1500 მ-მდე სიმაღლის ფარგლებში ნაძვნარ კორომებში გავრცელებული მავნე ქერქიჭამიების სახეობრივი მრავალფეროვნება, რომლებიც აზიანებენ აღმოსავლური ნაძვს -Picea orientalis L. და იწვევენ მცენარის ხმობას. ასევე განხილულია მავნე ქერქიჭამიების ბუნებრივი მტრები - ენტომოფაგები და ენტომოპათოგენური მიკროორგანიზმები. საველე კვლევები განხორციელდა შუახევის მუნიციპალიტეტში ზ.დ 700-900 მ. ფარგლებში, ხოლო ხულოს მუნიციპალიტეტში ზ.დ. 1200-1500 მეტრი სიმაღლის ფარგლებში. კვლევისათვის გამოყენებული იქნა მარშრუტული ექსპედიციის, კვადრატის და მწერების რკვევა-იდენტიფიკაციის მეთოდები. მიღებული მონაცემების სტატისტიკური დამუშავება მოხდა მათემატიკური მოდელირების IMB – SP SS 23 პროგრამის საშუალებით. კვლევის შედეგად გამოვლინდა, რომ შუახევისა და ხულოს ნაძვნარ კორომებში აღმოსავლური ნაძვის - Picea orientalis L. დაზიანებას და მცენარის ხმობას იწვევს ქერქიჭამიების სამი სახეობა: Ips typographus Linnaeus, Ips sexdentatus Boerner და Dendroctonus micans Kugelann. ასევე დავადგინეთ, რომ სამივე სახეობა ქერქის ქვეშ ცხოვრობს ერთად. დადგენილი იქნა მათი გავრცელების ოპტიმალრი ზღვარი. ჩვენს მიერ შესწავლილია აღნიშნული სახეობების ბიოეკოლოგია, მკვებავ მცენარეზე გავრცელების ადგილსამყოფელი და მათი ბუნებრივი მტრები (ენტომოფაგები და ენტომოპათოგენური მიკროორგანიზმები) - Rhizophagus dispar Paykull (Coleoptera, Monotomida), Rhizophagus grandis Gtllenhal (Coleoptera, Monotomida), Thanasimus Formicarius Linnaeus (Coleoptera, Cleridae), Controtylenchus diplogaster (Nematoda, Diplogasteridae), Gregarina typographi (Apicomplexa, Gregarinidae), Chytridiopsis typographi (Microsporidia, Chytridiopsida), Beauveria bassiana (Sordariomycetes, Beauveria).
წყაროები
Manvelidze Z., Memiadze N., IN: The map-"100 European Forests We Should Protect Now", 1997, Georgia, 2022.
Burjanadze M., Supatashvili A., Harmful Bark beetles common in coniferous forests of Georgia, Georgia, 2020.
Zehnder G., Overview of Monitoring and Identification Techniques for Insect Pests, 2020. https://eorganic.org/node/2721
Dobrovolsky B. В. Phenology of insects: Ucheb. пособие для ун-тов, ped. и с.-х. узов. - M.: Vysshaya Shkola, 1969, p 232. (in Russia).
LSAM. How to Make an Insect Collection. lsuinsects. Org / DIY Insect Collection. pdf. DIY Insect Collection. http://lsuinsects.org
Busarova N.V., Negrobov O.P. Entomology. Key to insect families 2nd ed., Per. and additional Textbook for universities, 2020, p 182. (in Russia).
Jacobson G.G., Beetle determinant Eur. parts of the USSR. Leningrad, 1931, p 454. (in Russia).
Santín C., Doerr SH., Preston C., González‐Rodríguez G., Pyrogenic organic matter production from wildfires: a missing sink in the global carbon cycle. Global Change Biology, 1633, 2015.
Burjanadze M. Entomopathogenic fungi of Ips Typographus in Georgia. IOBC wprs Bulletin, Bulletin OILB srop, "Insect Pathogens and Insect Parasitic Nematodes", Vol. 30(1) pp 151-156, 2005
Abbott W.S., A method of computing the effectiveness of an insecticides, Journal of Economic Entomology 18, 1925, pp 265-267.
Marcus R., Eaves D.M., Statistical and Computational Analysis of Bioassay Data. In: Bioassays of Entomopathogenic Microbes and Nematodes. Navon, Amos, Ascher, K. R. S. (Editor), CAB Intl, p 324, 2000.
ეს ნამუშევარი ლიცენზირებულია Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 საერთაშორისო ლიცენზიით .
საავტორო უფლებები (c) 2025 ქართველი მეცნიერები