კლიმატთან დაკავშირებული კანის ცვლილებების აღქმა და მზისგან დამცავი ქცევის ჩვევები ზრდასრულებში თბილისში, საქართველოში: ჯვარედინი კვლევა
DOI:
https://doi.org/10.52340/jecm.2025.06.14საკვანძო სიტყვები:
Skin health, climate change, environment, sun protectionანოტაცია
ქალაქის მოსახლეობაში კლიმატთან დაკავშირებული კანის ცვლილებები შეიძლება განვითარდეს და შესაბამისად, მათ შეუძლიათ კანის დასაცავად შეცვალონ მიდგომები. ეს ონლაინ, ჯვარედინი კვლევა, რომელიც ჩატარდა თბილისში (საქართველო) მცხოვრებ მოზრდილებში (n = 296), შეისწავლიდა მზისგან დაცვის რუტინებს, კლიმატთან დაკავშირებულ კანის ცვლილებებს და დერმატოლოგიური სერვისების გამოყენებას.
კითხვარი აფასებდა სოციოდემოგრაფიულ მახასიათებლებს, დერმატოლოგთან ვიზიტებსა და ჩივილებს, მზისგან დასაცავად მიღებულ სტრატეგიებსა და ცვლილებებს ბოლო 5 წლის განმავლობაში, კლიმატთან დაკავშირებულ კანის ცვლილებებსა და კლიმატისა და კანის შესახებ ინფორმაციის მიღების ინტერესს. მონაწილეთა უმეტესობა საშუალო ასაკის ქალი იყო; თითქმის ნახევარს არასოდეს უნახავს დერმატოლოგი. დაახლოებით ორმა მესამედმა განაცხადა, რომ გაზარდა მზისგან დამცავი რუტინა, ძირითადად SPF კრემების გამოყენებით, და 60%-მა აღიქვა კლიმატთან დაკავშირებული კანის ცვლილებები, უმეტესად სიმშრალე, მგრძნობელობა, აკნეს გამწვავება და პიგმენტური ცვლილებები.
ეს დასკვნები მიუთითებს, რომ კლიმატთან დაკავშირებული კანის პრობლემები ხშირია და რისკის აღქმა და დერმატოლოგთან კონტაქტი შეიძლება იყოს მნიშვნელოვანი ბერკეტი, გლობალური დათბობის რისკქვეშ მყოფ ქალაქურ გარემოში, კანის პრევენციული ჯანმრთელობის ქცევების გასაძლიერებლად.
Downloads
წყაროები
Asil, E. U., Dagli, A., & Aygun, O. (2024). Sun protection knowledge and behaviors of agricultural workers in Turkey: A cross-sectional study. BMC Public Health, 24(1),2571. https://doi.org/10.1186/s12889-024-20121-8
Belzer, A., & Parker, E. R. (2023). Climate Change, Skin Health, and Dermatologic Disease: A Guide for the Dermatologist. Amer.J of Clinical Dermatology,24(4),577–593.https://doi.org/10.1007/s40257-023-00770-y
Fathy, R., & Rosenbach, M. (2020). Climate Change and Inpatient Dermatology. Current Dermatology Reports, 9(4), 201–209. https://doi.org/10.1007/s13671-020-00310-5
Hay, R. J., Johns, N. E., Williams, H. C., Bolliger, I. W., Dellavalle, R. P., Margolis, D. J., Marks, R., Naldi, L., Weinstock, M. A., Wulf, S. K., Michaud, C., J L Murray, C., & Naghavi, M. (2014). The global burden of skin disease in 2010: An analysis of the prevalence and impact of skin conditions. The Journal of Investigative Dermatology, 134(6), 1527–1534. https://doi.org/10.1038/jid.2013.446
Haykal, D., Lim, H. W., Calzavara-Pinton, P., Fluhr, J., Cartier, H., & Berardesca, E. (2025). The impact of pollution and climate change on skin health: Mechanisms, protective strategies, and future directions. JAAD Reviews, 6, 1–11. https://doi.org/10.1016/j.jdrv.2025.05.001
Henrikson, N. B., Morrison, C. C., Blasi, P. R., Nguyen, M., Shibuya, K. C. et al. (2018). Behavioral Counseling for Skin Cancer Prevention: A Systematic Evidence Review for the U.S. Preventive Services Task Force. Agency for Healthcare Research and Quality (US). http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK493693/
Holman, D. M., Qin, J., Gottschlich, E. A., & Balk, S. J. (2019). Clinical counseling on sun protection and indoor tanning avoidance: A survey of current practices among U.S. health care providers. Preventive Medicine, 126, 105783. https://doi.org/10.1016/j.ypmed.2019.105783
Kaffenberger, B. H., Shetlar, D., et al. (2017). The effect of climate change on skin disease in North America. Journal of the American Academy of Dermatology, 76(1), 140–147. https://doi.org/10.1016/j.jaad.2016.08.014
Nahar, V. K., Ford, M. A., Hallam, J. S., Bass, M. A., & Vice, M. A. (2013). Sociodemographic and Psychological Correlates of Sun Protection Behaviors among Outdoor Workers: A Review. Journal of Skin Cancer, 2013, 453174. https://doi.org/10.1155/2013/453174
Park, S.-Y., Byun, E. J., Lee, J. D., Kim, S., & Kim, H. S. (2018). Air Pollution, Autophagy, and Skin Aging: Impact of Particulate Matter (PM10) on Human Dermal Fibroblasts. International Journal of Molecular Sciences, 19(9), 2727. https://doi.org/10.3390/ijms19092727
Parker, E. R. (2021). The influence of climate change on skin cancer incidence – A review of the evidence. International Journal of Women’s Dermatology, 7(1), 17. https://doi.org/10.1016/j.ijwd.2020.07.003
Russo, F., Zink, A., Magnolo, N., et al. (2025). Atopic Dermatitis and Climate: Environmental Stressors and Care Strategies. Dermatology and Therapy, 15(12), 3479–3493. https://doi.org/10.1007/s13555-025-01560-6
SaeidiFard, N., Haeri-Mehrizi, A. A., Akbarzadeh, Z., Janbozorgi, N., Montazeri, A., Yaseri, M., & Shab-Bidar, S. (2022). Association of health literacy and nutritional literacy with sun exposure in adults using structural equation modelling. BMC Public Health, 22(1), 1162. https://doi.org/10.1186/s12889-022-13465-6
Services, U. D. of H. and H. (2014). Reducing the Risk of Skin Cancer. In The Surgeon General’s Call to Action to Prevent Skin Cancer. Office of the Surgeon General (US). https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK247163/
Singh, N., Dunlop, K. L., Woolley, N., Wills Vashishtha, T., Damian, D. L., Vuong, K., Cust, A. E., & Smit, A. K. (2024). A review of skin cancer primary prevention activities in primary care settings. Public Health Research & Practice, 34(2), 34012401. https://doi.org/10.17061/phrp34012401
ჩამოტვირთვები
გამოქვეყნებული
როგორ უნდა ციტირება
გამოცემა
სექცია
