გლობალური დათბობის და ყინულის დნობის როლი ინფექციური დაავადებების ხელახალ გავრცელებაში (მიმოხილვითი სტატია)
DOI:
https://doi.org/10.52340/jecm.2025.04.26საკვანძო სიტყვები:
global warming, ice melting, infectious diseasesანოტაცია
სტატია განიხილავს გლობალური დათბობის შედეგად მუდმივი ყინულის დნობით გამოწვეულ რისკებს საზოგადოებრივი ჯანმრთელობისთვის. ყინულში ათასობით წელიწადს ინახება პათოგენური მიკროორგანიზმები (ბაქტერიები, ვირუსები), რომელთა რეაქტივაცია შესაძლებელია დნობასთან ერთად. განხილულია 2016 წლის ანთრაქსის აფეთქება იამალში, როგორც დამდნარი ყინულის ქვეშ არსებული ნიადაგიდან ინფექციის ხელახალი გავრცელების მკაფიო მაგალითი. მიმოხილვა ეფუძნება გიგანტური ვირუსებისა და სპოროვანი ბაქტერიების სიცოცხლისუნარიანობასა და მათ ინფექციურ პოტენციალს. ნაჩვენებია, რომ გლობალური დათბობა ზრდის ზოონოზური და ვექტორული ინფექციების რისკს, განსაკუთრებით კლიმატურად მოწყვლად რეგიონებში. დასკვნაში ხაზგასმულია ბიოუსაფრთხოების, პრევენციისა და ჯანდაცვის სისტემების ადაპტაციის აუცილებლობა.
Downloads
წყაროები
Legendre, M. et al. (2014). Thirty-thousand-year-old distant relative of giant icosahedral DNA viruses with a pandoravirus morphology. PNAS, 111(11), 4274–4279.
Claverie, J.M. et al. (2022). Past and present giant viruses diversity explored through permafrost. Nature Communications, 13, 5852.
Monir-Shahroudi, M. et al. (2022). Permafrost as a potential pathogen reservoir. One Earth, 5(3), 314–327.
Revich, B., & Podolnaya, M.A. (2011). Thawing of permafrost may disturb historic cattle burial grounds in East Siberia. Global Health Action, 4(1), 8482.
Timofeev, V. et al. (2021). Insights from Yamal: molecular epidemiology and ecology of anthrax in permafrost regions. Journal of Applied Microbiology, 131(3), 1410–1422.
Claverie, J.M. & Abergel, C. (2023). Giant viruses from ancient permafrost: The risk re-emerging infections. mSystems, 8(1), e00757-22.
Carlson, C.J. et al. (2022). Climate change increases cross-species viral transmission risk. Nature, 607(7919),555-62
The Guardian (2024). Arctic zombie viruses in Siberia could spark terrifying new pandemic, scientists warn.
Wired (2016). Bacteria, Methane, and Other Dangers Within Siberia's Melting Permafrost.
Nature Climate Change (2022). Over half of known human pathogenic diseases can be aggravated by climate change.
ჩამოტვირთვები
გამოქვეყნებული
როგორ უნდა ციტირება
გამოცემა
სექცია
