ვაშლი ქართველთა და სხვა ხალხთა წარმართულ კულტურაში
DOI:
https://doi.org/10.52340/idw.2025.51საკვანძო სიტყვები:
ვაშლი, წეს-ჩვეულება, წერილობითი წყარო, ტრფობა, ნაყოფიერება, სიმრავლეანოტაცია
ამ სტატიაში წარმოდგენილია ვაშლის სიმბოლიკა სხვადასხვა ხალხის, მათ შორის ქართველთა ფოლკლორში და განხილულია მისი კავშირი ადამიანთა რწმენა-წარმოდგენებთან და წეს-ჩვეულებებთან. განხილულია ვაშლთან და ვაშლის ხესთან დაკავშირებული ქართველთა, იეზიდების, ბრიტანელების, რომაელების, ფრიგიელების, ინდოელების,ანტიკური ხანის ბერძნების, ყირგიზების, სპარსელების, რუსების და სხვა ხალხთა წეს-ჩვეულებები, მითები, თქმულებები, აგრეთვე, წერილობითი სახით შემორჩენილი, ძველ აღთქმაში დაცული ცნობები, შუამდინარული, ანტიკური ბერძნული და იუდეველთა პოეზიის ნიმუშები, ძველებრაულ ჰაგადაში დაცული ცნობები. განხილულია ედემის ვაშლის შესახებ არსებული წარმოდგენის წარმომავლობა. სტატიაში განხილულია ორი მოსაზრება. ერთის თანახმად, ხალხურ წარმოდგენებში და წესჩვეულებებში ვაშლი ფიგურირებს არა როგორც, მაინც და მაინც ეს კონკრეტული მცენარე, არამედ ზოგადად, როგორც ნაყოფი (ვაშლის, ბროქეულის, ბადრანგის, სხვ.) რომელიც თავისთავად ნაყოფიერებას და სიმრავლეს განასახიერებს. სტატიაში განხილული მონაცემების შედარებითი ანალიზის საფუძველზე გამოთქმულია სხვა მოსაზრება, რომ სხვადასხვა ხალხთა, მათ შორის ქართველთა რწმენა-წარმოდგენებში, წეს-ჩვეულებებში, მითებში სწორედ ვაშლი უკავშირდება ტრფობას, ნაყოფიერებას და სიმრავლეს და ის შემთხვევით არ მოიხსენიება/გამოიყენება სხვადასხვა მითში, რიტუალში თუ წერილობით წყაროში.
##plugins.generic.usageStats.downloads##
წყაროები
აბაკელია ნ. (1996). სიმბოლო და რიტუალი ქართულ კულტურაში. თბილისი. ისტორიის და ეთნოგრაფიის ინ-ტი.
ანთელავა ნ. (2017). კავკასიის ხალხთა მითები და რიტუალები. თბილისი. უნივერსალი
აჯიაშვილი ჯ. (1994). შროშანი რელეთა, შუა საკუნეების ებრაელი პოეტები. თბილისი. კავკასიის უნივერსიტეტი.
გაფრინდაშვილი ნ. (1972). მითოლოგიური ლექსიკონი. თბილისი. თსუ.
გელოვანი ა. (1986). გერმანული მითები,თქმულებები და ბალადები. თბილისი. ილიას სახ. უნივერსიტეტი.
გიორგაძე მ. 1993. ქართული ხალხური კალენდარული საწესჩვეულებო პოეზია. თბილისი.თბილისი. მეცნიერება.
ერი და ბერი. (2021). https://www.facebook.com/eridaberi/photos/a.4442271862466004/4490318480994675/?type=3
კიკნაძე ზ. (2022). ქართული მითოლოგია, ენციკლოპედია. თბილისი. ბაკმი.
კიკნაძე ზ. (1987). ძველი შუამდინარული პოეზია. თბილისი. მემკვიდრეობა.
კუნი ნ. ძველი საბერძნეთის ლეგენდები და მითები. (1983). თბილისი. განათლება.
მაკალათია ს. (1883). თუშეთი. თბილისი. ნაკადული.
მაკალათია ს.(1941). სამეგრელოს ისტორია და ეთნოგრაფია. თბილისი. ვიკიწყარო.
მაყაშვილი ა. (1961). ბოტანიკური ლექსიკონი. თბილისი. საბჭოთა საქართველო.
სურგულაძე ი.(1977). მასალები საქართველოს ეთნოგრაფიისათვის. თბილისი. Icoz.Ru.
სურგულაძე ი. (2003). მითოსი, კულტი, რიტუალი საქართველოში. თბილისი. iverieli.
ცოცანიძე გ. (1990). გიორგობიდან გიორგობამდე. თბილისი. მეცნიერება.
ჭინჭარაული ა.(1985). ლექსო არ დაიკარგები : ქართული ხალხური პოეზია. თბილისი. მერანი.
Atre S. (1987). Meny seed apple: The fruit of fertility. Bulletin of the Deccan College Research Institute. 46. 1–7.
Foster BO. (1899). Notes on the Symbolism of the Apple in Classical Antiquity. Harvard Studies in Classical Philology. 10. 39-55.
Frazer, Sir James (1993). The Golden Bough. UK. Wordsworth
Inman Th. (1875). Ancient pagan and modern christian symbolism. https://www.gutenberg.org/files/38485/38485-h/38485-h.htm
Martyris N. (2022). How The Apple Became The Forbidden Fruithttps://www.npr.org/sections/thesalt/2017/04/30/526069512/
Sofreh Haftsin. (2025). https://www.tappersia.com/blog/haft-sin/
Zohari M. 1983. Plants of the Bible. UK. Cambridge University Press.
Бялик ХН. Агада. Сказания, притчи и изречения талмуда и мидрашей. (1993). Москва. Раритет.
Бардавелидзе И. (1968). Древо жизни и обилия в религиозных верованиях Грузии. Тбилиси. Кавказский дом.
Басилов НВ. (1986). Древние обряды, верования и культы народов Средней Азии. Москва. Наука.
Иванов В. (1977). Луна упавшая с неба. Москваю Художественная литература.
Ипполитова А. (2024). Летняя школа по формальным методам в фольклористикеruthenia.ru/folklore/ls04_ippolitova1.htm
ჩამოტვირთვები
გამოქვეყნებული
როგორ უნდა ციტირება
გამოცემა
სექცია
