Some Aspects of Documentary Narration in 20th Century Fiction

ანოტაცია

საბჭოთა ლიტერატურული პროცესების მიმართ საზოგადოების ცხოველი ინტერესი დღემდე არ ცხრება, რაც აშკარა გამოწვევაა კრიტიკოსებისთვის ძირეულად გააანალიზონ, თუ როგორ აისახა გასაბჭოების სინამდვილე მხატვრულ ნაწარმოებებში.

ეროვნული თვითმყოფადობის საკითხში ქართულ საზოგადოებას ახასიათებს ორჭოფობა. სურვილი და მიზანი ერთი აქვს, მაგრამ მიზნისკენ სწრაფვაში ნაკად-ნაკად მიდის, ჩერდება, მიდის, ჩერდება, ზოგჯერ გადაუხვევს გზიდან. ამ პროცესს განაპირობებს პოლიტიკური, ისტორიული, გეოგრაფიული ფაქტორები.

დამოუკიდებელი საქართველოს დროშის, როგორც ეროვნული იდენტობის სიმბოლოს, სიხარული შეცვალა საბჭოთა წითელმა დროშამ, როგორც ახალმა იდეოლოგიურმა რელიქვიამ.

უმძიმესი იყო 1918 წლის მონაპოვრის განადგურება. 1921 წლის ტრაგიზმმა ლიტერატურაში გააჩინა ორი ძირითადი ნაკადი: გასაბჭოების მეხოტბენი ანუ პროლეტარული მწერლობა და თავზარდაცემული ჭირისუფალნი, რომელთაც რეჟიმმა აღუკვეთა შემოქმედებითი თავისუფლება.

განსაკუთრებული მნიშვნელობა უნდა მივანიჭოთ დოკუმენტური სიზუსტით შექმნილ მწერლობას, რომელსაც უმნიშვნელო ელფერად გასდევს გრძნობები, ემოციები და მხატვრულობა.

წინამდებარე ნაშრომში ყურადღებას გავამახვილებთ ცისფერყანწელ ნიკოლო მიწიშვილის დოკუმენტურ პროზაულ ნაშრომზე - ,,თებერვალი“, კონსტანტინე გამსახურდიას მოთხრობაზე - ,,დიდი იოსები“, კოლაუ ნადირაძის ლექსზე - ,,1921 წელი, 25 თებერვალი“.

მიწიშვილის შემოქმედებას ნიშნეულად გამოარჩევს დოკუმენტურობა. აქვს კიდეც სტატია ,,დოკუმენტალური პროზა“, რომელშიც   გამოხატავს პოზიციას, რომ თანადროული ვითარება მწერალს აიძულებს წეროს მხოლოდ ნამდვილი, შეულამაზებელი ცხოვრება, რადგან, მისივე სიტყვებით, ,,გამოგონილ ამბავს სჯობნის ნამდვილი ამბავი“.

მიუხედავად იმისა, რომ დოკუმენტალურმა ჟანრმა ფეხი მაინცა და მაინც ვერ მოიკიდა ჩვენში, აღნიშვნის ღირსია, რომ მისი მცდელობა ნიკოლო მიწიშვილის სახელს უკავშირდება.

          ისტორიული სინამდვილის შეუნიღბავად გადმოცემა ლიტერატურაში, მწერლობაში დიდი რისკიცაა, გამბედაობაც, მაგრამ უაღრესად მნიშვნელოვანია, როგორც ჩვილისთვის იავნანა, ბავშვისთვის ზღაპარი, რადგან სიტყვა ბანგივით ზემოქმედებს ადამიანებზე და ითრევს თავის წიაღში. წარსულის გაკვეთილებად უნდა აღიქვას ფართო მკითხველმა აქ განხილული ნარატივი და დაუკავშიროს ისტორია თანადროული ცხოვრების გამოწვევებს.