გარემოს აღწერა, როგორც ნატურალისტური აღწერის მეთოდი გიორგი წერეთლის ,,პირველ ნაბიჯში“
,,კვლევა (PHDF-21-5573) განხორციელდა შოთა რუსთაველის საქართველოს ეროვნული სამეცნიერო ფონდის ფინანსური მხარდაჭერით“
DOI:
https://doi.org/10.52340/idw.2023.64საკვანძო სიტყვები:
გიორგი წერეთელი, ,,პირველი ნაბიჯი“, გარემოს აღწერა, ნატურალისტური ტენდენციები, ნატურალიზმიანოტაცია
გარკვეული ატმოსფეროს, ინტრიგის თუ ტექსტის მეშვეობით კონკრეტული აზრის გადმოსაცემად ავტორები აქტიურად იყენებენ სხვადასხვა ლიტერატურულ მეთოდებს. ერთ-ერთი ასეთი მხატვრული ხერხია გარემოს აღწერა, რომელიც ეხმარება მკითხველს გახდეს ამა თუ იმ მოქმედების თანაზიარი. ასევე, ის ეხმარება ავტორს ტექსტი გაამდიდროს საინტერესო დეტალებით და შექმნას პერსონაჟის მისთვის სასურველი ხასიათი.
აღსანიშნავია, რომ ნატურალიზმის არსებობა ქართულ მწერლობაში აქტიურად არ განიხილება და არც ცალსახად ნატურალისტი ავტორები სახელდება, მაგრამ გიორგი წერეთელი ერთ-ერთია იმ მცირეთაგან, რომელიც გარკვეული კრიტიკოსების მხრიდან ნატურალისტ ავტორად მოიხსენიება. წინამდებარე კვლევაში განხილულია გიორგი წერეთლის ,,პირველი ნაბიჯი“, როგორც ნატურალისტურ მოტივებზე შექმნილი ერთ-ერთი ქართული ტექსტი და აქ, ავტორის მიერ გამოყენებული ჩვენთვის საინტერესო მეთოდი-გარემოს აღწერა. მცირე კვლევისათვის საინტერესო იყო არა მხოლოდ ,,პირველი ნაბიჯი“ და მასში გარემოს აღწერის მაგალითები, არამედ ავტორის მსოფლმხედველობა, ორიენტირი თუ სამწერლობო სტილი. ამისათვის, ტექსტში განხილულია სხვადასხვა კრიტიკოსთა მოსაზრებები და შეფასებები გიორგი წერეთელის შემოქმედებაზე. ასევე, მაგალითის სახით მოყვანილია ვრცელი პასაჟები ტექსტიტად, სადაც ავტორი აღწერს კონკრეტულ საცხოვრებელ გარემოს. აღწერა, როგორც გიორგი წერეთლის შემოქმედებაში წარმოჩენილი ერთ-ერთი ნატურალისტური მეთოდი, იძლევა იმის თქმის საშუალებას, რომ ,,ქართული მწერლობა კვალდაკვალ მისდევდა ევროპის ლიტერატურას“.
##plugins.generic.usageStats.downloads##
წყაროები
ავალიანი სერგო, გიორგი წერეთლის ფილოსოფიური მსოფლმხედველობა, საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემია, ფილოსოფიის ინსტიტუტი, თბილისი 1954
ბარადველიძე ბეჟან, პერსონაჟის ხატვის პრინციპები ქართულ რეალისტურ პროზაში(მე-19 ს.), თბილისის უნივერსიტეტის გამომცემლობა, თბილისი, 1967
გამეზარდაშვილი, დავით. ნარკვევები ქართული რეალიზმის ისტორიიდან. ტ. 2 / დ. თბილისი : სახელგამი, 1957.
გაფრინდაშვილი მიხეილ, გიორგი წერეთლის მსოფლმხედველობა, სახელგამი, თბილისი, 1955
დონაძე ვასილ, გიორგი წერეთელი მსოფლიო ისტორიისა და საერთაშორისო ურთიერთობის ზოგიერთი საკითხის შესახებ, შრომები, ისტორიულ მეცნიერებათა სერია, თბ., 1960, გვ.117 -149
ვარდოსანიძე სერგო, გიორგი წერეტელი და საქართველოს ისტორიის პრობლემები, თბილისი, 2015
ვარდოსანიძე, სერგო. გიორგი წერეთელი და XIX საუკუნის ეროვნული ცნობიერების პრობლემები, სკოლა და ცხოვრება, საქართველოს სსრ სახალხო განათლების სამინისტროს ყოველთვიური სამეცნიერო-პედაგოგიური ჯურნალი, თბ, 1989, #4, გვ. 71-75
ვახანია ვახტანგ, რეალიზმის საკითხები ქართველ სამოციანელთა ესთეტიკაში, თბ. 1968წ.
ვახანია ვახტანგ , გ. წერეთელი და ემილ ზოლას ნატურალიზმის თეორია, რეალიზმის საკითხები ქართველ სამოციანელთა ესთეტიკაში, თბ., 1988, გვ. 243
ვაშაყმაძე შოთა, გიორგი წერეთელი და ჟურნალი ,,კვალი“, თბ. 1966წ.
ზანდუკელი მიხეილ, ახალი ქართული ლიტარტურა, ტ., II, თბ. 1963 წ.
თოდუა კოტე, გიორგი წერეთელი და რეალიზმის პრობლემები ქართულ ლიტერატურაში, სსიპ-სოხუმის სახელმწიფო უნივერსიტეტი, ავტორეფერატი, თბილისი 2009
მახარაძე ალექსანდრე, ნარკვევები ქართული ლიტარატურის ისტორიიდან, ტ. II, თბ. 1963 წ.
ნახუცრიშვლილი მარიამი, რა ახვთ საერთო ჩარლზე დიკენნსა და გიორგი წერეთელს, გამომცემლობა ,,შოთა რუსთაველის სახელმწიფო, უნივერსიტეტი, ბათუმი, 2012
რადიანი, შალვა. რჩეული წერილები. წ. 1, [XIX საუკუნის ლიტერატურა], თბილისი : საბჭ. საქართველო, 1970.
სულაბერიძე დავით, გიორგი წერეთელი (ეროვნული კონცეფცია და საზოგადოებრივ-ეკონომიკური შეხედულებები), საქართველოს კულტურისა და ძეგლთა დაცვის სამინისტრო, ქუთასის სახელმწიფო ისტორიული მუზეუმი, ქუთაისი, 2010
ქაჯაია მანანა, გიორგი წერეთელი ქართულ ლიტერატურულ კრიტიკაში (1921 წლამდე), სადისერტაციო ნაშრომი ფილოლოგიის მეცნიერებათა კანდიდატის სამეცნიერო ხარისხის მოსაპოვებლად, თბილისის ივ. ჯავახიშვილის სახელობის სახელმწიფო უნივერსიტეტი, თბილისი, 1994
შენგელაია დემნა, გიორგი წერეთელი : [გაღატაკებულ აზნაურთა დაკნინებისა და სავაჭრო კაპიტალის განვითარების ისტორიის ასახვა გ. წერეთლის შემოქმედებაში], მნათობი, 1950, გვ.103-111
ჭილაია ანდრო, გიორგი წერეთელი, თბ. 1964 წ.
ჭოლოკავა ნოდარ, გიორგი წერეთლის ლიტარატურულ-ესტეტიკური შეხედულებები, იხ. ,,მაცნე“ N 3, თბ. 1964 წ.
ჭურღულია ოთარ, , კრიტ. წერილები, სოხუმი, 1958
ხუნდაძე, სიმონ, გიორგი წერეთელი : მოღვაწეობა, აზროვნება, შემოქმედება, ქარული წიგნი 1931
წერეთელი, გიორგი, თხზულებათა სრული კრებული. ტ. 1, პუბლიცისტური წერილები, 1862-1868 / სიმონ ხუნდაძის რედ., წინასიტყვ. და შენიშვნებით. ტფილისი : ქართული წიგნი, 1931
წერეთელი, გიორგი. პირველი ნაბიჯი. თბილისი : განათლება, 1980.
„კავკასიის ფრანგული დღიური“, French diary on Caucasus = Journal Français du Caucase /პროექტის ხელმძღვანელი: რუსუდან თურნავა; რედაქტორი: ირმა რატიანი; კომპარატივისტული ლიტერატურის ქართული ასოციაცია (GCLA)თბ: მწიგნობარი, 2018 წ.
წერეთელი გიორგი, არანკა ჰერცოგოვინას ქალი, ტფილისი, 1876, 92
წერეთელი გიორგი, რა არის პოლიტიკა? ,,კვალი“, 1896, #38
წერეთელი გიორგი, ,,რა გვჭირდება“, ,,კრებული“, #5, 1871, გვ.176
წერეთელი გიორგი, ,,წარსული წლის პოლიტიკა“, ჟურნალი ,,კვალი“, #38, 1896
წერეთელი გიორგი, “წერილი ,,სახელმწიფო პოლიცია“, დროება, 1868 წ., #31
წერეთელი გიორგი, წარსული წლის პოლიტიკა, ,,კვალი“, #38, 1896წ.
წერეთელი გიორგი, ხალხის ცხოვრებიდან, ,,დროება“, #15, 1879წ
წერეთელი გიორგი, თხზულებათა სრული კრებული, ტფილისი : ქართული წიგნი, 1931. ტ.1, გვ. 14
წერეთელი გიორგი, გ. გაბაშვილის მხატვრობა, ,,კვალი“, #5, 1899
წერეთელი გიორგი, ,,უნივერსიტეტი თუ პოლიტეხნიკუმი?“ ,,კვალი“, 1893, #24-25-26
,,კვალი“, 1900, #17, გვ. 265-266.
გაზ. ,,ივერია“, #124, 1891, გვ.75
გაზ. ,,დროება“, #47,1867, გვ. 48, 101
გაზ. ,,ივერია“, #179, 1894, გვ. 5
ჟურნალი ,,მოამბე“, ,,მწერალთა უცნაურობანი“, 1905 წ. #1
ხოლმლელი, რჩეული ნაწერები, პროფ. დ. გამეზარდაშვილის რედაქციითა და შესავალი წერილით, თბ., 1963, გვ. 408
Bernard Pingaud, La technique de la description dans le jeune roman d'aujourd'hui. In: Cahiers de l'Association internationale des études francaises, 1962, n°14. pp. 165-177;
doi : https://doi.org/10.3406/caief.1962.2224
https://www.persee.fr/doc/caief_0571-5865_1962_num_14_1_2224
Frappier-Mazur Lucienne. La description mnémonique dans le roman romantique. In: Littérature, n°38, 1980. Le décrit. pp. 3-26;
doi : https://doi.org/10.3406/litt.1980.2121
https://www.persee.fr/doc/litt_0047-4800_1980_num_38_2_2121
Imbert Patrick. Sémiostyle : la description chez Balzac, Flaubert et Zola. In: Littérature, n°38, 1980. Le décrit. pp. 106-128.
DOI : https://doi.org/10.3406/litt.1980.2127
www.persee.fr/doc/litt_0047-4800_1980_num_38_2_2127
Soundouss Ketani EL, “La Dynamique Descriptive Chez Zola et Les Goncourt.” Nineteenth-Century French Studies, vol. 35, no. 3/4, University of Nebraska Press, 2007, pp. 628–40, http://www.jstor.org/stable/23537856.
Tibloux Emmanuel, Les enjeux littéraires de la description de l'espace. In: Espaces Temps, 62-63, 1996. Penser/figurer. L'espace comme langage dans les sciences sociales, sous la direction de Jean-François Pradeau. pp. 116-129.
DOI : https://doi.org/10.3406/espat.1996.3995
www.persee.fr/doc/espat_0339-3267_1996_num_62_1_3995
ჩამოტვირთვები
გამოქვეყნებული
გამოცემა
სექცია
