აღმოსავლური და ევროპული კულტურული ორიენტაცია - გამოწვევები ქართული ლიტერატურული პროცესისათვის
DOI:
https://doi.org/10.52340/idw.2023.55საკვანძო სიტყვები:
ლიტერატურა, ისტორია, კულტურულ-ისტორიული ორიენტაცია, ევროპული კულტურა, ქართული კულტურაანოტაცია
ლიტერატურის ისტორია ჟანრის, მეთოდოლოგიის, პრობლემატიკის და მხატვრული ფორმების მრავალფეროვნებასთან ერთად, კულტურულ- ისტორიული ორიენტაციის ისტორიასაც წარმოადგენს. ეს თეზა განსაკუთრებით მუშაობს კავკასიური კულტურის ისტორიის მაგალითზე. თავად ცნებაში - კავკასიური კულტურა მოიაზრება სხვადასხვა მცირე ერების განსხვავებული და ინდივიდუალური კულტურული ტრადიციები. მათ შორისაა ქართული კულტურა და მისი ყველაზე წარმომადგენლობითი ნაწილი-ლიტერატურა.
ახალი ისტორიული რეგულაციისა და ახალი კვლევების გზაზე მნიშვნელოვანი გამოწვევაა კულტურის ინტეგრირება ევროატლანტიკურ კულტურულ სივრცეში. ეს საკითხი ტოტალიტარული რეჟიმის პოსტპერიოდის სახელმწიფოში განსაკუთრებით აქტუალურია.
დღესდღეობით არსებულ ლიტმცოდნეობით თუ კულტუროლოგიურ კვლევეთა კვალობაზე მოდერნისტული ხელოვნების საქართველოში დამკვიდრების ქრონოსაწყისად XX საუკუნის ათიანი წლები უნდა მივიჩნიოთ; განიხილება, რომ „მოდერნისტულმა ნირვანამ“ ქართულ შემოქმედებით სივრცეში ყველაზე გვიან ოცდაათიანი წლები დამდეგამდე გასტანა და გარკვეულწილად კომპონენტური პროფილით წარმოჩნდა,
იმდენად რამდენადაც, ქართულ ხელოვნებაში ის გამოვლინდა სხვადასხვა ავანგარდისტულ მიმართულებებში ამგვარი მაგისტრალური ცვლით: სიმბოლიზმი, ექსპრესიონიზმი, იმპრესიონიზმი, დადაიზმი, ფუტურიზმი, (თანამიმდევრობა დაცულია) და მაშინ როცა ეს მიმდინარეობანი ევროპაში თითქმის საუკუნენახევარი გაიწელა საქართველოში ის ოც წელიწადში „დაამთავრეს“. ...„დაამთავრეს“, რადგან ლიტერატურის (ხელოვნების) ისტორიაში მოდერნიზმის ამ უპრეცენდენტო „თავგადასავალს“ ფინალი კიდევ უფრო არაორდინალური ჰქონდა - მას დასასრულისკენ მიზანმიმართულად უბიძგეს და დახურვა აიძულეს; ამ პროცესის მთავარი მოქმედი პირი იყო კოლონიური სახელმწიფო და მისი ტოტალიტარული იოდეოლოგია, რომლის ერთი მთავარი მეთოდი „ტექსტზე ძალადობის“ პოლიტიკა იყო.
მხატვრულ დისკურსთა კონტენტ ანალიზს ლოგიკურად მივყავართ დასავლური მხატვრულ-მსოფლმხედველობრივი ორიენტაციის ქართულ შემოქმედებით კონტექსტში ინსტალირების და სისტემატიზაციის საკითხთან. კავკასიურ სივრცეში მისი გავრცელების ქრონომეტრაჟი და ხარისხი განპირობებული იყო ისტორიული რეალობით. ის მერყეობდა და ცვალებადობდა ასევე კულტუროლოგიური ბაზისის გადანაცვლებათა შესაბამისად. ამ ფაქტორთა მიუხედავად, განვითარების ყველა ეტაპზე საცნაურია მიდრეკილება და სწრაფვა იმ ნოვაციური და ჰეგემონური ტენდენციებისაკენ, რომლებიც კონკრეტულ ეტაპებზე არსებობდა მსოფლიო კულტურის განვითარების გზაზე.
##plugins.generic.usageStats.downloads##
წყაროები
კეკელიძე კ. (1981) ძველი ქართული ლიტარატურის ისტორია, თსუ გამომცემლობა, თბილისი
პაიჭაძე თ. (2018) მოდერნიზმი და ქართული ლიტარატურა,თსუ გამომცემლობა, თბილისი
ყაუხჩიშვილი ს. .(1973). ბიზანტიური ლიტარატურის ისტორია, თსუ გამომცემლობა, თბილისი
სირაძე რ. (2008). კულტურა და სახისმეტყველება, თსუ გამომცემლობა, თბილისი
Beck H. (1959). Kirche und Thecelogische literature in Byzantinischen Reich. Munchen: 1959.
Bakhtin M. (1979). Aesthetics of verbal creativity. Moscow, 1979.
Bardenhever O. (1924). Geschichte der Altkirchlichen Literature, Bd. IV (Das Fünfte Jahrhundert mit Einschluss der syrischen Literature des vierten Jahrhunderts, Berlin 1924.
Barthes R. (1968). Writing Degree Zero Hill and Wang: New York. ISBN 0-374-52139-5 (1968) .
Blake R. P. (1932). Catalogue des Manuscrits Georgiens de la Bibliothèque de la laure D’ Iviron au mont antos, I, Paris, Librairie auguste picard, 1932.
Horn C. (2006) Asceticism and Christological Controversy in Fifth-Century Palestine. The career of Peter the Iberian. Oxford Early Cristian Studies. Oxford 2006.
Magarotto l. Marzaduri M., Pagani G. C., (1982). L'Avanguardia a Tiflis: Studi, Ricerche, Cronache, Testimonianze, Documenti Seminario di Iranistica, Uralo-Altaistica e Caucasologia dell&Università degli Studi di Venezia, 1982 .
Sartre J.P. (1988). What is literature? and other essays Cambridge, Mass. : Harvard University Press, 1988
Reifield D. (2000). The Literature of Georgia: History ,Curzon Press, 2000.
Jung C.G. (1987). On the relation of analytical psychology to poetic and artistic creativity Moscow University press. 1987.
ჩამოტვირთვები
გამოქვეყნებული
გამოცემა
სექცია
