მეტაფორათა შემფასებელი როლი ფრანგულ და ქართულ ფრაზეოლოგიაში
DOI:
https://doi.org/10.52340/idw.2023.20საკვანძო სიტყვები:
ფრანგული და ქართული ენების ფრაზეოლოგიური ერთეულები, შეფასების სემანტიკა, სტილისტიკური შეფერილობაანოტაცია
ფრაზეოლოგიური ერთეულები შეიცავენ სხვადასხვა ეროვნების ხალხთა მიერ დაგროვებულ გამოცდილებას და გადმოსცემენ სამყაროს ენობრივი სურათის აღწერას. ჩვენი ნაშრომის მიზანია იმ ფრაზეოლოგიურ ერთეულთა წარმოდგენა და განხილვა, რომლებშიც ჭარბობს შეფასებითი მნიშვნელობა. კვლევის მასალად გამოყენებულ იქნა ფრანგული და ქართული ენების 150 ფრაზეოლოგიური ერთეული, კვლევის მეთოდებად კი - ლინგვისტური აღწერის მეთოდი და შედარებითი მეთოდი.
მეტაფორულ მოდელებს ჰყოფენ სხვადასხვა კლასიფიკაციის მიხედვით. ანთროპომორფული მეტაფორა არის ისეთი მეტაფორის ტიპი, რომელშიც ობიექტური სინამდვილის საგნები და მოვლენები წარმოდგენილია ადამიანის სხეულის ნაწილებთან ასოციაციური კავშირებით. ასეთი მეტაფორის გამოყენებით, ადამიანი მოდელირებს ცხოვრებისეულ სიტუაციას საკუთარი ხატითა და მსგავსებით. აქ შეიძლება გამოყენებულ იქნეს შემდეგი კონცეპტები: ოჯახი, ავადმყოფობა, ხელი, ფეხი, თავი და ა.შ. ბუნებამორფული მეტაფორა (ნატურომორფული) - არის ისეთი მეტაფორის ტიპი, რომელშიც საგნები და მოვლენები წარმოდგენილია ცოცხალ და არაცოცხალ ბუნებასთან ასოციაციური კავშირით. იყენებს რა ასეთი მეტაფორის სახეობას, ადამიანი მოდელირებს ცხოვრებისეულ სიტუაციას იმ მოვლენათა მიხედვით, რომლებიც ხდება ცოცხალ ბუნებაში. ხშირად გამოიყენება შემდეგი კონცეპტები: ცხოველი, მცენარე, ჭექა-ქუხილი, ელვა და ა.შ. სოციომორფული მეტაფორა - არის ისეთი მეტაფორის ტიპი, რომლის გამოყენებისას ადამიანი მოდელირებს ისეთ სიტუაციას, რომლის მიხედვითაც ადამიანთა მუდმივი ურთიერთობაა საზოგადოებაში; ამ შემთხვევაში გამოიყენება შემდეგი კონცეპტები: სიყვარული, სიძულვილი, შური, მეგობრობა და ა.შ. არტეფაქტური მეტაფორა არის ისეთი მეტაფორის ტიპი, რომლის დროსაც ადამიანი რეალიზდება მის მიერ შექმნილი საგნებით; მისი კონცეპტებია: კომპიუტერი, სახლი, მაგიდა, სკამი და ა. შ. უნდა გვახსოვდეს, რომ თითოეულ ამ ტიპში დევს მთავარი წესი - ადამიანი მუდამ რჩება სამყაროს ცენტრად.
კვლევის შედეგად დავასკვნით, რომ ფრანგულ და ქართულ, უარყოფითი შეფასების მქონე ფრაზეოლოგიურ ერთეულებში უფრო ხშირად გვხვდება ზოომორფული და სოციომორფული მეტაფორები, ნეიტრალური ან ამბივალენტური შეფასებისათვის კი - ანთროპომორფული და ნატურომორფული მეტაფორები.
##plugins.generic.usageStats.downloads##
წყაროები
Ashraf M., Miannay D. (1995) Dictionnaire des expressions idiomatiques françaises. Paris.
Rey A., Chantreau S. (1997) Dictionnaire des expressions et locutions. Paris.
ჩამოტვირთვები
გამოქვეყნებული
გამოცემა
სექცია
