აჭარაში გავრცელებული ფლავონოიდების შემცველი სამკურნალო მცენარეების მრავალფეროვნება და გამოყენების თავისებურებანი
DOI:
https://doi.org/10.52340/idw.2023.02საკვანძო სიტყვები:
სამკურნალო მცენარეები, აჭარა, ენდემური სახეობები, ფლავონოიდებიანოტაცია
ნაშრომში განხილულია აჭარის ფლორისტულ რაიონში გავრცელებული ფლავონოიდების შემცველი სამკურნალო მცენარეების ტაქსონომიური მრავალფეროვნება, სასიცოცხლო ფორმები, გავრცელებისა და წარმოშობის თავისებურებები და მედიცინაში გამოყენების თავისებურებანი. ნაშრომის შესასრულებლად გამოყენებული იქნა მარშრუტული ექსპედიციის, მცენარეთა რკვევა-იდენტიფიკაციის, ადგილობრივი მოსახლეობის გამოკითხვის მეთოდი. მოძიებული ინფორმაციებით დადგენილი იქნა, რომ აჭარის ფლორისტულ რაიონში გავრცელებულია ფლავონოიდების შემცველი 59 სახეობა, რომლებიც გაერთიანებულია 53 გვარში და 32 ოჯახში. სასიცოცხლო ფორმების მიხედვით ერთწლოვანი ბალახია - 5, მრავალწლოვანი ბალახია- 30, ორწლიანი- 4, ლიანა- 3, ხე- 7, ბუჩქი- 10 სახეობა. გამოყენების მიხედვით: იმუნოსტიმულატორია-4, ანთების საწინააღმდეგო- 15, სასუნთქი გზების სამკურნალოა 6, ანტიმიკრობული 4, სპაზმოლიტური-2, შარდმდენი-4, კუჭ-ნაწლავის დაავადებების სამკურნალო 10, ნერვული სისტემის სამკურნალო 5, ტკივილგამაყუჩებელი-3, მატონიზირებელი-2, ანტიპირეტული 1, გულ-სისხლძარღვების სამკურნალო- 3 სახეობა. შესწავლილ 59 სახეობას შორის 4 სახეობა ენდემურია: ჭოროხის მუხა-აჭარა-ლაზეთის ენდემია, კავკასიური შროშანა -კავკასიის ენდემია, კოლხური სურო- კოლხეთის ენდემია და პოპოვის ჩაწყობილა ბაია (Ficaria popovii)- აჭარის ენდემია.
##plugins.generic.usageStats.downloads##
წყაროები
ერისთავი ლ. ფარმაკოგნოზია (სამკურნალო მცენარეები). გამომცემლობა „საქართველოს მაცნე“. თბილისი. 2005. გვ. 170-171
ვარშანიძე ნ. აჭარაში გავრცელებული სამკურნალო მცენარეების სახეობრივი მრავალფეროვნება. გამომცემლობა „შოთა რუსთაველის სახელმწიფო უნივერსიტეტი“ ბათუმი. 2013.
ვარშანიძე ნ., ასანიძე ნ., და სხვა აჭარაში გავრცელებული სამკურნალო მცენარეები და მათი ბიოეკოლოგია. გამომცემლობა „უნივერსალი“. თბილისი 2014.
ზაპრომეტოვი M.N. ფენოლური ნაერთების ბიოქიმიის საფუძვლები, მ., 1974 წ.
მემიაძე ნ. აჭარა-ლაზეთის ენდემების ბოტანიკურ-გეოგრაფიული მიმოხილვა. საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის “მოამბე”.169,#2, 2004. გვ.141-143.
მემიაძე ნ. აჭარის ენდემური ფლორის მრავალფეროვნება//საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის ბათუმის ბოტანიკური ბაღის „მოამბე“. 2003. გვ. 54-61.
საქართველოს მცენარეთა სარკვევი. ტომი I. ,,მეცნიერება”. თბილისი. 1964.
საქართველოს მცენარეების სარკვევი. ტომი II. ,,მეცნიერება”. თბილისი. ტ-II. 1969.
ფენოლური ნაერთების ბიოქიმია. J. Harborn M.: Mir, 1968 წ.
Дмитриева А. Определить растений Аджарии. ,,Мецниереба». Тбилиси, т.I. 1990. .
Дмитриева А. Определить растений Аджарии. ,,Мецниереба». Тбилиси , т.II. 1990.
Jakeli, E., Varshanidze, N., Diasamidze I., Dolidze K., Zarnadze N. (2018). Biodiversity of medical plants of wild flora in Ajara-South Colchis and their usage in folk medicine. 3-rd International Science Symposium “New Horizons in Science”, Proceeding Book., At Pristina, Cosovo. 80-96.
Manvelidze, Z., Memiadze, N., Kharazishvili, D., Varshanidze N. (2008). Diversity of floral area of Adjara. (List of wild grown plants species). Annalis of Agrarian science, 6 (2), 91-93.
The Plant List a working list of all plant species. 2013 (www.the plant list.org*2013)