INFLUENCE OF RADIOFREQUENCY ELECTROMAGNETIC FIELD RADIATION ON THE LIVER OF RATS
DOI:
https://doi.org/10.52340/jecm.2022.731საკვანძო სიტყვები:
electromagnetic field, rats, liver, mobile phonesანოტაცია
ცივილიზაციის თანამედროვე განვითარება წარმოუდგენელია ელექტრომაგნიტური ტალღების გამოსხივების მრავალი მოწყობილობის მუდმივად მზარდი რაოდენობის გარეშე. მობილური ტელეფონები, როგორც ელექტრომაგნიტური ველის (ემ) წყარო მიეკუთვნება დაბალი რადიოსიხშირის დიაპაზონს. ეს ყველაფერი დიდ ინტერესს იწვევს რადიოსიხშირეების, როგორც ხელოვნურად შექმნილი გარემო ფაქტორის ადამიანისა და სხვა ცოცხალი ორგანიზმების ჯანმრთელობა ზეგავლენის შესასწავლად. ექსპერიმენტული კვლევის მიხედვით, ამ რადიო სიხშირული დიაპაზონის ზემოქმედება ღვიძლზე იწვევს ამ ორგანოს დაზიანებას. კერძოდ, გამოვლინდა ჰისტო-პათოლოგიური, დეგენერაციული ცვლილებები ღვიძლის პარენქიმაში, მნიშვნელოვანი ბიოქიმიური ფუნქციური ცვლილებები, ოქსიდაციური სტრესი და ჰეპატოციტების გენეტიკური დაზიანება. ეს ყველაფერი იმაზე მეტყველებს, რომ მსგავსი ცვლილებები შეიძლება მოხდეს ადამიანის ორგანიზმშიც, რაც შემდგომი კვლევის საგანია.
Downloads
წყაროები
Зубарев Ю.Б./Мобильный телефон и здоровье: монография / Изд. 4-е, перераб. – М.: Библио-Глобус, 2019. с. 234.
Нерсесова Л.С., Петросян М.С., Каралева Е.М., Аветисян А.С., Аброян Л.О., Акопян Л.А., Каралян З.А., Акопян Ж.И. Оценка радиомодифицирующего действия креатина на выживаемость, креатин-креатинкиназную систему печени, ядрено-ядрышковой аппарат гепатоцитов и клктки периферической крови крыс. «Радиационная биология, Радиоэкология». 2019. Том 28. № 3. с.119-131.
Петросян М.С., Нарсесова Л.С., Каралева Е.М., Аветисян А.С., Аброян Л.О., Акопян Л.А., Газарянц И.Г., З.А., Акопян Ж.И. Постлучевые эффекты нисоинтенсивного электромагнитного излучения с частичной 900 мгц в печени крыс. «Медицинская радиоэкология и радиационная безопасность». 2020г. Том 65. № 3. с. 53–58.
Bartosova K., Neruda M., Vojtec L. Methodology of Studying Effects of Mobile Phone Radiation on Organisms: Technical Aspects // Int. J. Environ. Res. Public Health 2021, 18, 12642. https://doi.org/10.3390/ijerph182312642.
ChauhanP., H N Verma, Rashmi Sisodia , Kavindra Kumar Kesari. Microwave radiation (2.45 GHz)-induced oxidative stress: Whole-body exposure effect on histopathology of Wistar rats./Electromagn Biol Med. 2017; 36(1):20-30. doi: 10.3109/15368378.2016.1144063. Epub 2016 Jun 30. PMID: 27362544.
Çetin H., Nazıroğlu M., Çelik Ö., Yüksel M., Pastacı N., Özkaya M. O. Liver antioxidant stores protect the brain from electromagnetic radiation (900 and 1800 MHz -induced oxidative stress in rats during pregnancy and the development of offspring. J Matern Fetal Neonatal Med. 2014. 27 (18). p. 1915-21./PMID: 24580725 DOI: 10.3109/14767058.2014.898056.
Çelik Ö., Kahya M.C., Nazıroğlu M. Oxidative stress of brain and liver is increased by Wi-Fi (2.45GHz) exposure of rats during pregnancy and the development of newborns.// J. Chem Neuroanat. 2016 Sep; 75(Pt B). p. 134-9. DOI: 10.1016/j.jchemneu.2015.10.005. Epub 2015 Oct 28. PMID: 26520617.
Ghaedi S., Hossein K J., Mohammad F., Sara A., Saeid M T., Hamid B. Effects of mobile phone radiation on liver enzymes in immature male rats. June 2013. Advances in Environmental Biology. American-Eurasian Network for Scientific Information.
Health impact of 5G. /STUDY Panel for the Future of Science and Technology. /EPRS | European Parliamentary Research Service Scientific Foresight Unit (STOA) PE 690.012 – July 2021.
HR M., M. ZH., Wang G., Cui-miao Song, Xue-lian Ma, Xiao-hui Cao, Zhang G. Impacts of exposure to 900 MHz mobile phone radiation on liver function in rats 900 MHz / Zhongguo Ying Yong Sheng Li Xue Za Zhi. 2015 Nov;31(6):567-71. PMID: 27215026.
Holovská K., Almášiová V., V. Cigánková, K. Beňová, E. Račeková, M. Martončíková. Structural and ultrastructural study of rat liver influenced by electromagnetic radiation //J. Toxicol Environ Health A. 2015;78 (6). p:353-6. doi: 10.1080/15287394.2014. 979272. PMID: 25734762.
Jeladze V., T. Nozadze, I. Petoev-Darsavelidze & B. Partsvania, "Mobile phone antenna-matching study with different finger positions on an inhomogeneous human model", Electromagnetic Biology and Medicine, Volume 38, 2019 - Issue 4. Published Online: 14 Jul 2019. https://doi.org/10.1080/15368378.2019.1641721.
Mazar H., Ball D. J. Strengths and Limitations of Conventional Approaches to the Risk Assessment and Management of EMF Exposure From 5G and B5G Networks/ Front. Comms. Net., 03 November 2021 | https://doi.org/10.3389/frcmn.2021.731172.
Nersesova LS,Petrosian MS,Gazariants MG,Mkrtchian ZS,Meliksetian GO,Pogosian LG,Akopian ZhI. Effect of low-intensity 900 MHz frequency electromagnetic radiation on rat liver and blood serum enzyme activities // Radiatsionnaia Biologiia, Radioecologiia, 01 Sep 2014, 54(5). p:522-530 Language: rus. PMID: 25775844.
Nozadze T., V. Jeladze, M. Tsverava, V. Tabatadze, M. Prishvin, R. Zaridze, "EM Exposure Study on an Inhomogeneous Child Model Considering Hand Effect", 2017 IEEE First Ukraine Conference on Electrical and Computer Engineering (UKRCON), Kyiv, Ukraine, May 29 -June 2, 2017, pp. 51
Sharma A., Shrivastava S., Shukla S. Oxidative damage in the liver and brain of the rats exposed to frequency-dependent radiofrequency electromagnetic exposure: biochemical and histopathological evidence. Free Radic Res. 2021. Aug 27; p.1-12. doi: 10.1080/10715762.2021.1966001. PMID: 34404322.
Tumkaya L., Yilmaz A., Akyildiz K., T. Mercantepe , Z. Yazici, Yilmaz H. /Prenatal Effects of a 1,800-MHz Electromagnetic Field on Rat Livers. Cells Tissues Organs. 2019; 207(3-4). p:187-196. doi: 10.1159/000504506. Epub 2019 Dec 4. PMID: 31801129.
UsikaluM., Rotimi S.O., Achuka J./Effects of 900 MHz radiofrequency radiation on the rats’liver. June. 2016. Jurnal Teknologi 78(6):19-24DOI:10.11113/jt.v78.9078.
Yilmaz A., Tumkaya L., Akyildiz K., Y. Kalkan, A.F Bodur, F. Sargin, H. Efe, H.A. Uydu, Z.A. Yazici. Lasting hepatotoxic effects of prenatal mobile phone exposure // J. Matern Fetal Neonatal Med. 2017 Jun; 30(11):1355-1359. doi: 10.1080/14767058.2016.1214124. Epub 2016 Aug 10. PMID: 27427155