მედიკამენტების მიმოქცევის ზოგიერთი ასპექტი და მისი გლობალური გავლენა ეკოლოგიაზე, ჯანმრთელობაზე და სამედიცინო ეკოლოგიურ უსაფრთხოებაზე
DOI:
https://doi.org/10.52340/jecm.2024.04.35საკვანძო სიტყვები:
Features, medicines, turnover, influence, environment, health, ecological safetyანოტაცია
ფარმაცევტული საშუალებები აუცილებელია ადამიანის ჯანმრთელობისთვის, მაგრამ მათი გარემოში მოხვედრის შემთხვევაში იწვევს ეკოლოგიურ პრობლემებს, ეს ხდება მაშინ, როდესაც მოხმარების შემდეგ წამლის ნარჩენები გამოიყოფა ორგანიზმიდან ან გამოუყენებელი ფარმაცევტული საშუალებების არასწორად უტილიზაციისას. მიუხედავად იმისა, რომ არ არსებობს შემუშავებული მეთოდები ეკოსისტემაში შემავალი ყველა ფარმაცევტული ნივთიერების გამოსავლენად, ზოგიერთ ფარმაცევტულ ჯგუფს ეკოსისტემებზე უარყოფითი გავლენა აქვს, რაც იწვევს წყალში მობინადრე სახეობების სიკვდილიანობას და ცვლილებებს მათ ფიზიოლოგიაში, ქცევასა თუ რეპროდუქციაში. პრევენციული ღონისძიებები მოიცავს ფარმაცევტული საშუალებების რაციონალურ მოხმარებას, უფრო ეკოლოგიურად სუფთა წამლების დანიშვნას ან უვნებელი და ადვილად ბიოდეგრადირებადი ფარმაცევტული საშუალებების წარმოების განვითარებას, დაავადების პრევენციის გაუმჯობესებას, პერსონალიზებულ მედიკამენტებს, შეფუთვის გაუმჯობესებულ ზომებს და გამოუყენებელი ფარმაცევტული საშუალებების გადანაწილების ბაზარს. ძალიან საყურადღებოა წამლის ნარჩენების გარემოში შეღწევის თავიდან აცილება, ამიტომ გამოუყენებელი ფარმაცევტული საშუალებების სათანადო შეგროვება და განკარგვა ძალიან მნიშვნელოვანია.
Downloads
წყაროები
European Medicines Agency 2010. Reflection paper on risk mitigation measures related to the environmental risk assessment of veterinary medicinal products. EMA/CVMP/ERAWP/409328/2010.
European Commission 2006. Directive 2006/118/EC of the European Parliament and of the Council on the protection of groundwater against pollution and deterioration. 2006/118/EC.
Sumpter JP. 2010. Pharmaceuticals in the environment: moving from a problem to a solution. In Green and sustainable pharmacy (eds Kümmerer K, Hempel M.), pp. 11–22. Berlin, Germany: Springer.
European Commission 2000. Directive 2000/60/EC of the European Parliament and of the Council establishing a framework for community action in the field of water policy.
Roos V, Gunnarsson L, Fick J, Larsson DGJ, Ruden C. 2012. Prioritising pharmaceuticals for environmental risk assessment: towards adequate and feasibile first-tier selection. Sci. Total Environ. 421–422, 102–110.
Christen V, Hickmann S, Rechenberg B, Fent K. 2010. Highly active human pharmaceuticals in aquatic systems: a concept for their identification based on their mode of action. Aquat. Toxicol. 96, 167–181.